1. Πρόσφατα (Ιούνιος 2020) μετά τις ταραχές στην Αμερική λόγω της δολοφονίας του μαύρου Φλόιντ (και άλλων), το κύμα διαμαρτυρίας ξεχύθηκε και σε άλλες χώρες και στη Βρετανία. Εδώ υπήρχε και η εξέγερση ορισμένων νεολαίων που νιώθουν ενοχές για το πρότερο αποικιακό καθεστώς και ήθελαν τη βίαιη απομάκρυνση αδριάντων πολιτικών που σχετίζονταν με την αποικιοκρατία και την αυτοκρατορία.
Αυτές είναι ψυχωτικές εγκληματικές πράξεις. Υπάρχουν νόμιμες διαδικασίες για την απομάκρυνση ανεπιθύμητων αγαλμάτων. Δεν μπορεί μια δράκα ανεγκέφαλων χούλιγκαν να κάνει ό,τι θέλει – αν και είμαι βέβαιος πως ο κ. Τσίπρας, αρχιερέας της διαδήλωσης και κατάληψης θα επικροτούσε τέτοιες παράνομες πράξεις… Αλλά ο ηγέτης του τσιπρικού Σύριζα είναι ανιστόρητος και πολέμιος κάθε νομιμότητας εκτός της δικής του που είναι ξέχειλη από παρανομίες.
2. Οι Βρετανοί βρίσκονται και αυτοί, όπως οι Αμερικανοί, σε τροχιά ραγδαίας παρακμής έχοντας χάσει όλες τις αξίες που κάποτε για μεγάλο διάστημα τους έκαναν σπουδαίο έθνος με άξονα τη δικαιοσύνη.
Η δικαιοσύνη και ο φυσικός νόμος ήταν η βασική αξία που επιδίωκαν να πραγματώσουν στη χώρα τους και στις αποικίες τους από τον 18ο αιώνα κι έπειτα, ίσως και νωρίτερα, από την εποχή των Νορμανδών (13ος αιώνας).
Θα μπορούσαν να ήταν ηγέτες της Ευρώπης οι Βρετανοί, μα προτίμησαν την «εθνική ταυτότητα» και τον απομονωτισμό στα νησιά τους. Θα μπορούσαν να έχουν μια πραγματική Κοινοπολιτεία με αλληλεγγύη και συνεργασία ανάμεσα στις χώρες αυτής της οντότητας. Απέτυχαν οικτρά.
Απέτυχαν διότι υπερίσχυσε η αλαζονεία μιας αριστοκρατίας που κυβερνούσε μα ήταν αρρωστημένη και ανίκανη από αιώνες.
3. Εκμεταλλεύτηκαν άγρια, σε πολλές περιπτώσεις, τις αποικίες ενώ από την άλλη προσπάθησαν να εμφυσήσουν το πνεύμα του Δικαίου. Και τελικά, έμειναν πολλά καλά, αν παραμερίσουμε την αναπόφευκτη καταπίεση, κάποτε την αρπαγή των φυσικών πόρων και την παρεμπόδιση κάποιας ντόπιας βιομηχανίας ή άλλης παραγωγής.
Μα έμειναν ορισμένοι θεσμοί διοίκησης, ένα νομικό ή δικαστικό σύστημα και, βέβαια, η Αγγλική που έγινε πια διεθνής γλώσσα.
Στον 19ο αιώνα (1833), επί Earl Grey καταργήθηκε (με μεγάλο κόστος για τους Βρετανούς φορολογούμενους που πλήρωσαν την αποζημίωση στους δουλοκτήτες) σε όλες τις αποικίες η δουλεία – ενώ στην Αμερική έγινε ένας αιματηρός εμφύλιος για να συμβεί το ίδιο (1860 -65).
Οργανώθηκε η Κοινοπολιτεία και σχεδόν όλες οι χώρες, πρώην αποικίες, με αποδοχή του βρετανικού στέμματος ως ενωτικής δύναμης, προχώρησαν σε αλλαγές, πολιτικές και οικονομικές, που τις μετέτρεψαν σε σύγχρονες αναπτυσσόμενες κοινωνίες.
4. Τι συνεπαγόταν αυτή η ανάπτυξη;
Εκτός από όσα αναφέρθηκαν ήδη, προχώρησε γενικά η υγειονομία. Ξεκίνησαν υγειονομικές υπηρεσίες, νοσοκομεία και χρήση φαρμάκων που δεν θα έφθαναν ποτέ σε ορισμένες χώρες αν δεν υπήρχε η σύνδεση με τη Βρετανία.
Έτσι σώθηκαν πάρα πολλές εκατοντάδες χιλιάδες ζωές.
Και αυτές οι ζωές εμπλουτίστηκαν με νέα παιδεία. Σχολεία ήταν εντελώς άγνωστα σε πολλές από αυτές τις χώρες ιδίως στην Αφρική.
Έγιναν πολλά έργα υποδομής – δρόμοι, γέφυρες, λιμάνια. Και μαζί με την βρετανική αποικιοκρατία ήρθε και η αναπτυσσόμενη τεχνολογία: αυτοκίνητα, ηλεκτρισμός, τηλέφωνο, ράδιο κλπ.
5. Υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ βρετανικής αποικιοκρατίας και, ας πούμε, Ισπανικής, Γαλλικής ή Βελγικής, Πορτογαλικής και Γερμανικής. Αυτές οι ευρωπαϊκές χώρες κοίταζαν κυρίως την εκμετάλλευση και τον δικό τους πλουτισμό. Η βρετανική Αυτοκρατορία οικοδομήθηκε πάνω στα θεμέλια του φιλελεύθερου εμπορίου, της αποδοτικής διοίκησης και της αίσθησης Δικαίου.
Οι πρώην αποικίες κάτι αναγνώρισαν από τα οφέλη, γιαυτό κι έμειναν ως μέλη της Κοινοπολιτείας διατηρώντας κάποιο δεσμό με τη Βρετανία.
Κακώς εξεγείρονται οι αμόρφωτοι χούλιγκαν και σπάνε αγάλματα.
