1. Σε μια από τις συνηθισμένες συνεστιάσεις των καναλιών, όπου συχνά υπάρχει μια ευγενική άμιλλα να μιλούν πολλοί ταυτόχρονα ώστε να μην ακούγονται, κάποιος (καθηγητής, πολιτικός;) παρατήρησε πως οι συγχωνεύσεις οργανισμών του Δημοσίου και απολύσεις υπαλλήλων σημαίνει απώλεια θέσεων εργασίας και μισθών. Άρα αύξηση ανεργίας – και ταλαιπωρίας για τους απολυμένους.
Πολύ ορθό. Μόνο που παραγνωρίζονται δύο ουσιαστικές απόψεις.
2. Ο Άγγλος πολιτικός Edmund Burke έζησε τον 18ο αιώνα κι έμεινε στην Ιστορία ως ένας από τους καλύτερους στοχαστές της πολιτικής θεωρίας στη Βρετανία. Σ’ ένα δοκίμιό του (ενάντια στους αντιπαπικούς νόμους) έγραψε:
Στο θέμα της κατάργησης ενός παλαιού νόμου η εργασία έχει περισσότερη δυσκολία. Διότι οι νόμοι, όπως τα σπίτια, ακουμπούν ο ένας πάνω στον άλλο και η χειρουργική επέμβαση είναι λεπτή και πρέπει να είναι αναγκαία … Αν όμως οι παραβάσεις του [νόμου] ενάντια στο κοινό δίκαιο και στον σκοπό δίκαιης διακυβέρνησης είναι αξιόλογες στην φύση τους … [τότε] αυτή η ένσταση … τον προσδιορίζει σαν σωστό αντικείμενο κατάργησης.
Κι εδώ έχουμε την πρώτη άποψη που παραγνωρίζεται από όσους έχουν στην καρδιά και νόησή τους μόνο την ταλαιπωρία των απολυμένων. Διότι πρέπει να συλλογιστούμε το “κοινό δίκαιο” και τη “δίκαιη διακυβέρνηση” της ευρύτερης Πολιτείας. Αν υπάρχουν άχρηστοι οργανισμοί στο Δημόσιο που ιδρύθηκαν χαριστικά επειδή ορισμένοι επίορκοι συμφεροντολόγοι πολιτικοί θέλησαν να “τακτοποιήσουν” ψηφοφόρους τους, η δίκαιη διακυβέρνηση και το κοινό δίκαιο για την σύνολη κοινωνία απαιτούν να διαλυθούν οι οργανισμοί ώστε τα χρήματα των φορολογούμενων να πηγαίνουν σε αναγκαίες δημόσιες λειτουργίες.
Αυτό είναι τόσο λογικό που απορείς πώς δήθεν σκεπτόμενοι άνθρωποι το αγνοούν κι επιδίδονται σε συναισθηματικές συνθηματολογίες.
Στις τωρινές συνθήκες, όμως, με την οικονομική καταιγίδα που μας δέρνει, ας λάβουμε υπόψη μας και μια δεύτερη άποψη.
Αν οι ανίκανοι και ανεύθυνοι δήθεν σοσιαλιστές κυβερνήτες έπαιρναν στα σοβαρά τις προτάσεις της Τρόικας από το 2009, δεν θα δημιουργούνταν οι σημερινές πιεστικές ανάγκες που απαιτούν αθρώες απολύσεις στο Δημόσιο.
3. Είναι γνωστό πλέον πως η επικείμενη χρεοκοπία της Χώρας είχε γίνει αντιληπτή από τον προηγούμενο άχρηστο πρωθυπουργό, τον κ. Καραμανλή νεώτερο της ΝΔ. Το ότι το χρέος μεγάλωνε καθώς ο δανεισμός αυξανόταν για να καλυφθούν οι δαπάνες του συνεχώς διογκούμενου Δημοσίου δεν πρέπει να είχε διαφύγει ούτε του κ. Σημίτη και των υπουργών Εθνικής Οικονομίας, ίσως ούτε του κ. Μητσοτάκη. (Και ο Ανδρέας Παπανδρέου πρέπει να το γνώριζε αλλά, φυσικά, σαν έκφυλος πολιτικός, αδιαφορούσε.) Όμως οι Ευρωπαίοι και υποδείξεις και συστάσεις είχαν κάνει στον κ. Καραμανλή κι εκείνος είχε συμφωνήσει να λάβει ορισμένα μέτρα. Αντί αυτού όμως, με τη δειλία που τον χαρακτήριζε, την τεμπελιά και την επιθυμία για καλοπέραση, προτίμησε να κηρύξει εκλογές ξέροντας πως θα χάσει και το βάρος θα περνούσε στο ΠΑΣΟΚ.
Η Τρόικα σύστησε στην πασοκική κυβέρνηση του υιού Παπανδρέου να μειώσει τις δαπάνες του Δημοσίου και να αυξήσει τα έσοδα του κράτους. Ο πρωθυπουργός, το οικονομικό επιτελείο και το Υπουργικό Συμβούλιο, φαίνεται πως άκουσαν μόνο τη δεύτερη πρόταση – αφού το Δημόσιο ήταν βλαστάρι τους.
Δεν προσπάθησαν ούτε στο ελάχιστο τότε και για ενάμιση έτος να σπάσουν τα κλειστά επαγγέλματα που μόλυναν την κοινωνία σαν πυογόνες κύστες· να αξιοποιήσουν την κρατική περιουσία, τις διαστάσεις της οποίας ακόμα δεν γνωρίζουν(!)· να κάνουν αποκρατικοποιήσεις επιχειρήσεων και οργανισμών που δεν ήξεραν πώς να διοικήσουν, πάσχοντας και οι ίδιοι και οι διορισμένες διοικήσεις από άγνοια και απληστία· να πατάξουν αποτελεσματικά τη φοροδιαφυγή δισεκατομμυρίων· και να μειώσουν το κράτος, τις υποτιθέμενες υπηρεσίες του Δημοσίου (τις οποίες λοιδόρισε ο υπουργός κ. Λοβέρδος αφού διόρισε εκεί τη σύζυγό του), αρχίζοντας από τους καλοβολεμένους της Βουλής και τους εαυτούς τους.
Αντίθετα αυτοί οι κυβερνήτες, που ψεύδονταν ασυγχώρητα πως υπήρχαν λεφτά και θα μεριμνούσαν για μισθούς και συντάξεις, μείωσαν μισθούς και συντάξεις και αύξησαν τους φόρους – για να αποκτήσουν τα λεφτά που δεν υπήρχαν (παρά μόνο για τους εαυτούς τους).
4. Ακολούθησε μια σταδιακά διογκούμενη ύφεση, όπου πάμπολλες μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις έκλεισαν και τελικά περίπου 400.000 άνθρωποι στον Ιδιωτικό Τομέα έχασαν τις δουλειές τους. Οι αυξανόμενοι άνεργοι έχαναν συνακόλουθα την αγοραστική τους δύναμη κι έτσι βάθυνε η ύφεση επιτείνοντας την κρίση.
Αλλά στην περίπτωση εκείνη δεν ξεσηκώθηκε κανείς συνδικαλιστής με τους μπράβους του να διαμαρτυρηθεί.
Δεν είχε σημασία που έκλεινε το περίπτερο, και το ψιλικατζίδικο της γειτονιάς ή το μικρομάγαζο επιδιόρθωσης παπουτσιών ή ρούχων που εργαζόταν μόνο ένα άτομο ή ο άντρας και η γυναίκα του. Η όποια ιδιωτική επιχείρηση είναι εχθρός καπιταλιστής.
Οι πολιτικοί των συνδικάτων, ηγέτες και μπράβοι, δεν είναι απλώς συμφεροντολόγοι, εγωιστές, αμαθείς και ταραχοποιοί• είναι μοχθηροί και κακόβουλοι. Δεν αρκούνται στο να διαμαρτυρηθούν και να δώσουν το μήνυμα πως αδικούνται. Με τις απεργίες και διαδηλώσεις τους θέλουν να πλήξουν όλους τους άλλους συμπολίτες τους. Έτσι προκαλούν παράλυση στην κυκλοφορία και σε πάμπολλες φυσιολογικές λειτουργίες στον οικονομικό οργανισμό της κοινωνίας. Ανάγλυφο δείγμα, η άρνηση των αρμοδίων υπηρεσιών να κάνουν την συμπεφωνημένη εργασία τους της αποκομιδής απορριμμάτων στις μεγάλες πόλεις για τις 3 εβδομάδες του Οκτωβρίου.
Πώς επιτρέπει η κοινωνία τέτοιες εγκληματικές συμπεριφορές ενώ τιμωρεί άλλα πολύ μικρότερα πταίσματα;… Πώς ρίζωσαν τέτοιες νοοτροπίες που αποδίδουν “αναφαίρετα δικαιώματα” στον θύτη και παραγνωρίζουν το θύμα;
5. Πίσω στο άμεσο θέμα μας.
Αν τότε, στην αρχή, προτού η κρίση πάρει τις φοβερές διαστάσεις που έχει τώρα, η κυβέρνηση στρεφόταν στο έργο της, δηλαδή στη “δίκαιη διακυβέρνηση”, δεν θα είχαμε τη θύελλα που τώρα ταρακουνά τα θεμέλια του ίδιου του Έθνους μας. Δεν είχαν την απαραίτητη γνώση, την ικανότητα και το θάρρος να προχωρήσουν στις αναγκαίες τομές για να μεταρρυθμίσουν το κράτος. Έδειξαν μόνο την εγχώρια κουτοπονηριά τους νομίζοντας πως με εξυπνακίστικες κινήσεις θα έκαναν νέες διαπραγματεύσεις με τους “κουτόφραγκους”, θα τους ξεγελούσαν και θα εξακολουθούσαν να παίρνουν φθηνά δάνεια στο “ποτέ-ποτέ” (ή και δωρεάν βοήθεια) και κάποιος άλλος στο μακρινό μέλλον κάποτε θα πλήρωνε.
Αν τότε η κυβέρνηση συγχώνευε και διέλυε δημόσιους οργανισμούς και απέλυε υπαλλήλους, τότε που η κατάσταση είχε αρκετές ελπίδες ανάκαμψης, οι απολυμένοι ενδεχομένως θα έβρισκαν νέες θέσεις εργασίας πολύ ευκολότερα παρά σήμερα. Και αποζημιώσεις μεγαλύτερες από τις σημερινές θα έπαιρναν και επιδόματα ανεργίας.
(Έτσι η παρατήρηση με την οποία ξεκινήσαμε ήταν και άστοχη και άσχετη.)
Αν τότε η κυβέρνηση προχωρούσε σε αξιοποίηση κρατικών ακινήτων (ή έστω στην εύρεση και ταξινόμησή τους) και σε κάποιες αποκρατικοποιήσεις θα κέρδιζε πολύ περισσότερα χρήματα από ότι μπορεί να εισπράξει σήμερα που οι πάντες γνωρίζουν πως τα έσοδα χρειάζονται κατεπειγόντως και θα μειοδοτούν ευκαιριακά. Έτσι έχουν τα πράγματα στον κόσμο όπου θέλουμε το χρήμα να κυριαρχεί.
Δυστυχώς οι κυβερνήτες μας δεν μπόρεσαν και δεν μπορούν να σχεδιάσουν δράση και προγράμματα ολοκληρωμένα. Προχωρούν ευκαιριακά, τσαπατσούλικα, μέρα με τη μέρα όπως λάχει – ενώ ο πρωθυπουργός δεν χάνει ευκαιρία να πετάξει κάπου …
Οι κυβερνήτες αυτοί έδειξαν τόση ανικανότητα να διαχειριστούν το δημοσιονομικό έλλειμμα, τη δημόσια περιουσία, τις δημόσιες επιχειρήσεις και τις άλλες κρατικές υποθέσεις (να θυμηθούμε και το επεισόδιο του Κούρδου Οτσαλάν), όση μωροσοφία δείχνουν στις ομιλίες τους στη Βουλή και στις Επιτροπές της. Δεν ξέρουν πόση περιουσία έχει το κράτος και πού βρίσκεται ακριβώς• δεν ξέρουν πόσοι οργανισμοί και υπάλληλοι υπάγονται στα διάφορα υπουργεία. Εντούτοις νομίζουν πως μπορούν να διοικούν τους πάντες και τα πάντα και να σώσουν τη Χώρα!
Ο πολιτικός που θα επιχειρούσε να κατευθύνει τους πολίτες … θα φορτωνόταν μια εντελώς άχρηστη έγνοια και θα αναλάμβανε μια εξουσία που δεν μπορεί να αφεθεί … ούτε σε επιτροπή η γερουσία. Αυτή η εξουσία όμως πουθενά δεν θα ήταν τόσο επικίνδυνη όσο στα χέρια κάποιου που τρέφει τη βλακεία και αλαζονεία να νομίζει τον εαυτό του ικανό να την ασκήσει.
Αυτά γράφει ο Adam Smith στο Wealth of Nations (4.2). Αλλά έγραψε επίσης:
Μεγάλα έθνη ποτέ δεν φτωχαίνουν από την ιδιωτική ασωτία, αλλά κάποτε από τη δημόσια ασωτία και ατασθαλία. Όλο ή σχεδόν όλο, το δημόσιο εισόδημα στις περισσότερες χώρες ξοδεύεται στη συντήρηση αντιπαραγωγικών χεριών (Ίδιο 2.3)
Όσα έγραψε ο πρώτος μοντέρνος οικονομολόγος για την εποχή του, στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, ισχύουν, όπως βλέπουμε, και σήμερα. Κρίμα που οι μωρόσοφοί μας δεν τον έχουν μελετήσει.
