Φιλ459: Σύντομη ιστορία του Θεού

Φιλ459: Σύντομη ιστορία του Θεού

Οι Ιουδαίοι ήρθαν από μακριά, από την Αίγυπτο και, νωρίτερα, τη Μεσοποταμία, και κατοίκησαν τη Γη της Επαγγελίας και κατοίκησαν στη γη Χαναάν πλάι στους Χαναναίους. Είχαν απορροφήσει πολλά στοιχεία ήδη από τους Μεσοποτάμιους, όπως δείχνει ο κατακλυσμός με τον Νώε που είναι πανόμοια ιστορία με κείνη του κατακλυσμού στο επικό Gilgamesh.

Στη Χαναάν απορρόφησαν άλλα στοιχεία. Είχαν φέρει μαζί τους τον θεό Ιεχωβά Yahveh, που μοιάζει αρχικά να ήταν θεός της θύελλας. Στο βιβλίο της Γένεσης στην Παλαιά Διαθήκη ο Θεός λέει, όταν πια ανακάλυψε πως ο Αδάμ και η Εύα είχαν φάει τον απαγορευμένο καρπό της γνώσεως, «Ιδού ο Αδάμ έχει γίνει σαν ένας από μας» δηλαδή «εμάς, πολλούς θεούς» (3.23). Στο βιβλίο της Εξόδου δίνεται η εντολή «θεούς ου κακολογήσεις» (22.29). Ο δε ψαλμός 81 (και 82) λέει «Ο θεός στέκεται στο μέσο συναγωγής των θεών» (81.6). Ο Ιεχωβάς ήταν, λοιπόν, ένας, ίσως ο ανώτερος, ανάμεσα σε πολλούς θεούς.

Στη Χαναάν συνάντησαν κι άλλους κι ανάμεσά τους τον Μπαάλ τον οποίο υιοθέτησαν και ο οποίος ήταν επίσης θεός της θύελλας. Κάποια ώρα οι δυο θα έσμιγαν και το ένα όνομα ή το άλλο θα διαγραφόταν. Ήταν φυσικό να φύγει το «Μπαάλ» αφού ο Ιεχωβάς ήταν για τους Εβραίους παλαιότερος.

Για τους Χαναναίους ο πατέρας των θεών ήταν ο Ελ που στα εβραϊκά έγινε Ελοχίμ (πληθυντικός του Ελ). Κάποια ώρα πάλι οι δυο θεότητες Ιεχωβάς κι Ελοχίμ συνενώθηκαν και ο Ιεχωβάς έγινε τώρα ο εθνικός θεός των Ισραηλινών/Ιουδαίων. Τώρα όμως απέκτησε και την ιδιότητα του πολεμιστή και υπερασπιστή, προστατεύοντας το Ισραήλ και τους Ισραηλίτες και κατανικώντας τους εχθρούς τους. (Υπήρξαν, βέβαια, πολλές εξαιρέσεις όπου οι Εβραίοι δεν ευνοήθηκαν.)

Τώρα, με έναν Θεό που ήταν όχι μόνο της θύελλας (βροχής, αστραπής κ.λπ.) μα επίσης δύναμης και σοφίας δεν υπήρχε ανάγκη για άλλους θεούς. Έτσι, στον 9ο αιώνα πκε το Ισραήλ (ή Σαμάρεια) και η Ιουδαία έγιναν μονοθεϊκό θρησκευτικό καθεστώς. Τουλάχιστον στην επίσημη εκδοχή της θρησκείας της Πολιτείας. Οι άλλοι θεοί υπήρχαν και αναγνωρίζονταν μα δεν λατρεύονταν.

Ο Ιεχωβάς απέκτησε μεγαλύτερο κύρος εκδιώχνοντας όλους τους άλλους θεούς γύρω στο 700 πκε, όταν πλέον οι Ισραηλίτες νικήθηκαν από τους Ασσυρίους κι εξορίστηκαν ως δούλοι στη Βαβυλωνία (όταν οι Βαβυλώνιοι νίκησαν τους Ασσυρίους). Εκείνη την εποχή, εικάζεται, γράφτηκαν και τα ιερά βιβλία της Πεντατεύχου. Αργότερα, στον 6ο αιώνα, οι Πέρσες θα κατακτούσαν τους Βαβυλωνίους και ο Κύρος θα επέτρεπε στους Ισραηλίτες να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Με τον ερχομό του Χριστιανισμού, ο ένας θεός έγινε ο Θεός-Πατέρας που απέκτησε τον μονογενή Υιό και με το Άγιο Πνεύμα δημιουργήθηκε η Αγία Τριάδα – που όμως δεν αναγνωρίζεται από τους Εβραίους.

Στην πραγματικότητα, ο σύγχρονος Χριστιανισμός μας (Ορθόδοξος, Ρωμαιοκαθολικός, Προτεστάντης, Αγγλικανός κ.λπ.) είναι και μονοθεϊσμός (Θεός-Πατήρ) και πολυθεϊσμός (Χριστός, Παναγία, Άγγελοι, Άγιοι) και ανιμισμός (πνεύματα, φαντάσματα).

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *