Η ψυχολόγος φίλη μου Ελισάβετ από την Αμερική με πληροφόρησε για 5 ψυχολογικές αρχές, που είναι μάλλον τάσεις, οι οποίες βοηθούν (ή όχι, κάποτε) τους ανθρώπους να δουν διαφορετικά ορισμένες περιστάσεις και να δράσουν πιο αποτελεσματικά, πιο ορθά.
Τις αναπαράγω μεταφράζοντάς τις εδώ.
1. Οι άνθρωποι συχνά νιώθουν αναγκασμένοι να επιστρέψουν μια χάρη που τους γίνεται, έστω κι αν οι ίδιοι δεν τη ζήτησαν. Αυτό λέγεται «αμοιβαιότητα» ή «ανταπόδοση». Αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να οικοδομηθεί συμπάθεια, εμπιστοσύνη και στενή σχέση.
2. Κοινωνική απόδειξη ή μίμηση. Πολλές φορές, όταν ένα πρόσωπο βρίσκεται σε καινούριο περιβάλλον με τις δικές του ιδιαίτερες συνθήκες, νιώθει αμηχανία μη ξέροντας πώς ακριβώς να φερθεί. Κοιτάζει λοιπόν γύρω να δει πώς μιλούν οι άλλοι, τι φαίνονται να πιστεύουν με τα λεγόμενά τους και πώς συμπεριφέρονται. Μετά κάνει το ίδιο, όσο μπορεί. Ή μπορεί να ζητήσει βοήθεια από κάποιον/κάποια ή κάποιος/κάποια μπορεί να προσέξει την αμηχανία του και να βοηθήσει. (Συχνά οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το επιχείρημα πως πολλοί άλλοι κάνουν ή δεν κάνουν κάτι για να σε πείσουν.)
3. Έλλειψη, σπανιότητα, στενότητα. Είναι σύνηθες οι άνθρωποι να δίνουν μεγάλη αξία σε πράγματα σπάνια ή μη-διαθέσιμα ή δυσπρόσιτα. Στο εμπόριο βλέπουμε πως μόλις σημειωθεί έλλειψη κάποιων αγαθών η τιμή τους ανεβαίνει (και πιο συχνά δεν ξανακατεβαίνει). Έτσι, εκτός από πράγματα που είναι εκ φύσεως σπάνια ή μη-ευπρόσιτα (π.χ. μαργαριτάρια στον πάτο της θάλασσας), δημιουργείται τεχνητή έλλειψη αγαθών για να αυξηθεί η ζήτηση κι επομένως η αξία τους.
4. Αγκυροβόλημα. Πολλοί άνθρωποι, όταν παίρνουν μια απόφαση, τείνουν να βασιστούν στην πρώτη-πρώτη πληροφορία που παίρνουν σχετικά με το θέμα τους. Αυτό χρησιμοποιείται από κάποιους, για να πείσουν εύκολα άλλους, να υιοθετήσουν κάποια σχετική πληροφορία. Αυτό μπορεί να ωφελήσει αυτόν που παίρνει την πληροφορία αλλά μπορεί να ωφελήσει εκείνον που τη δίνει. Οπότε χρειάζεται προσοχή.
5. Οι κοινοί άνθρωποι τείνουν ν’ ακούνε αυτούς που θεωρούνται αυθεντίες ή ειδικοί, σε κάποιον τομέα. Έτσι, και σε αυτήν την περίπτωση, ορισμένοι θ’ αναφέρουν μια αυθεντία για να πείσουν άλλους να ακολουθήσουν μια ή άλλη κατεύθυνση – μια ιδέα ή ένα πρόσωπο.
Ας ληφθεί υπόψη πως δεν συμπεριφέρονται όλοι οι άνθρωποι το ίδιο. Μερικοί επηρεάζονται πολύ περισσότερο από άλλους.
Και τελικά, αυτές οι αρχές ή τάσεις θα πρέπει, φυσικά, να χρησιμοποιούνται με βάση την ηθική αρχή να βοηθούνται οι άλλοι άνθρωποι, όχι για να αποκομίζουμε οφέλη εμείς εις βάρος τους!
