1. Πριν τη μεταρρύθμιση Mejji (1868) η οποία έκανε τον αυτοκράτορα της Ιαπωνίας συνταγματικό μονάρχη με την εξουσία που είχε προηγουμένως ο shogun, οι πολεμιστές λέγονταν samurai και ακόμα παλαιότερα bushi. Ο κώδικας με τον οποίο ζούσαν, σκέπτονταν και συμπεριφέρονταν λεγόταν bushi-do και ήταν ένα κράμα από τη γηγενή θρησκεία Shinto και από ορισμένες ιδέες της διδασκαλίας του Κομφούκιου, του Λάο Τσε (ταοϊσμός) και του Βούδα, όλες από την Κίνα.
Αυτό το σύστημα νοοτροπίας και συμπεριφοράς που απαιτούσε θρησκευτική αφοσίωση αναπτύχθηκε σε μια περίοδο αιώνων από τον 8ο ως τον 18ο.
Ο όρος bushidō εμφανίζεται για πρώτη φορά μετά το 1600 στην περίοδο γνωστή ως Edo (σημερινό Τόκιο), το κέντρο τότε εξουσίας μα και πολιτισμού, αν και υπήρχαν πολλά κείμενα για το ιδεώδες του πολεμιστή από τον 13ο αιώνα με πρώτο το επικό Η Ιστορία Χάικε που άρχισε να γράφεται στα τέλη του 12ου μα οριστικοποιήθηκε τον 14ο (Heike monogatari). Στα τελευταία κεφάλαια πρωταγωνιστεί ο μεγάλος samurai, ο Minamoto no Yoshitsune (1159-1189: βλ. Ένας θρύλος για τον Τζένγκις Χαν).
2. Ο Yamaga Sokō (1622-1685) θεωρείται γενικά ως ο ιστορικός-φιλόσοφος που καθόρισε τον κώδικα bushidō στον 17ο αιώνα. Αυτός δίδαξε για το πνεύμα bushidō – «Ο πρώτος και καλύτερος τρόπος να έχει ο πολεμιστής επικοινωνία με το Θείο είναι η φιλαλήθεια».
Νωρίτερα είχαν γράψει και άλλοι όπως ο μεγαλύτερος σαμουράι, Miyamoto Musashi (1584;-1645) – Go Rin No Sho ‘Το βιβλίο των 5 Δαχτυλιδιών’ και το Dokkōdō ‘Μονοπάτι της Μοναχικότητας’. Στο πρώτο γράφει πως όλες οι τεχνικές, οι τρόποι του πολεμιστή, που διδάσκονταν στις σχολές της εποχής του ήταν λαθεμένες και σημειώνει τα μειονεκτήματά τους. Στο τελευταίο κεφάλαιο (βιβλίο του Αέρα) κατευθύνει τον μαθητευόμενο να έχει τον νου παντελώς άδειο (μια συνειδησιακή ιδιότητα του Ζεν Βουδισμού): αυτός είναι ο ορθός τρόπος. Στο Dokkōdō έγραψε πολλές οδηγίες – όπως «Να αποδέχεστε τα πάντα όπως παρουσιάζονται… Μην επιδιώκετε την ευχαρίστηση για την ευχαρίστηση… Να μην ταυτίζεστε με επιθυμίες όλη σας τη ζωή… Ποτέ μη φθονείτε… Μην αφήνετε να σας καθοδηγήσει ερωτική επιθυμία… Μην κρατάτε πράγματα που δεν χρειάζεστε… Μη φοβάστε τον θάνατο…
3. Πολύ διαφορετικός ήταν ο άρχοντας Katō Kiyomasa (1562-1611), μεγάλος πολεμιστής και βουδιστής επίσης. Σε ένα εγχειρίδιο για όλους τους σαμουράι έγραψε: «Αν ένας [πολεμιστής] δεν μελετά bushidō καθημερινά, θα του είναι δύσκολο να πεθάνει γενναία και ηρωικά. Είναι απαραίτητο να εγγράψει καλά στον νου του τη λειτουργία του πολεμιστή… Θα πρέπει να επιδοθεί εντατικά στη μελέτη. Θα πρέπει να διαβάζει βιβλία για θέματα στρατιωτικά και να κατευθύνει την προσοχή του στις αρετές της αφοσιωμένης πίστης και της ευσέβειας.» (Οι 2 αρετές έχουν περισσότερο το πνεύμα του Κομφούκιου παρά του Βούδα.)
Ο Katō είχε όμως μια σκληρότητα που δεν συμβιβάζεται με τον βουδισμό κι ας είχε οικοδομήσει βουδιστικούς ναούς. Καταπίεσε, κατεδίωξε τους χριστιανούς ανελέητα και σε μια μάχη (του Hondo) διέταξε τους στρατιώτες του να σχίσουν τις κοιλιές όλων των χριστιανών εγκύων γυναικών κα να σκοτώσουν τα έμβρυα!
Τέτοια βαρβαρότητα προαγγέλλει τις φρικαλεότητες που διέπραξαν οι κατακτητές Ιάπωνες στρατιώτες στους πολέμους με την Κορέα (1905), την Κίνα (δεκαετία 1930) και στη νότια Ασία και τα παρακείμενα νησιά και, βέβαια, ενάντια στους αιχμαλώτους τους στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
4. Ο Βουδισμός, όπως καταδεικνύει με τη ζωή και στόχασή του ο Miyamoto Musashi, απαιτεί πολύ διαφορετική συμπεριφορά.
Το επικό Heike Μonogatari του 14ου αιώνα που καταπιάνεται με τη μεγάλη, αιματηρή διαμάχη μεταξύ του οίκου Taira και του οίκου Minamoto εγκωμιάζει τις πολεμικές αρετές της τόλμης και ανδρείας, της οικογενειακής υπερηφάνειας, της απόλυτης αφοσίωσης στον άρχοντα ή γονιό. Συγχρόνως, όμως, μαζί με την εικόνα του ιδανικού καλλιεργημένου πολεμιστή αναδεικνύει δυο απόψεις του βουδισμού – της παροδικότητας του κόσμου και του νόμου του κάρμα.
Το κάρμα εδώ υποδείχνει τον νόμο αιτίας (ή κινήτρου) και αποτελέσματος. Κάθε πράξη μας έχει συνέπειες γρήγορα ή αργότερα. Κακές πράξεις ή εγωιστικά κίνητρα θα προκαλέσουν πόνο και δυστυχία αργότερα.
Το θέμα της παροδικότητας (mujō) αναφέρεται στην πρώτη παράγραφο του κειμένου: «Ο ήχος των καμπανών του Gion Shōja απηχεί την παροδικότητα όλων των πραγμάτων· το χρώμα του λουλουδιού sāla αποκαλύπτει την αλήθεια πως και οι πλούσιοι θα παρακμάσουν. Ούτε οι υπερήφανοι θα διαρκέσουν: είναι σαν ένα όνειρο ανοιξιάτικης νύχτας· και οι ισχυροί θα πέσουν – είναι όπως η σκόνη που την παίρνει ο άνεμος». (κεφ. 1.1. από την αγγλική μετάφραση της Helen Craig McCullough.)
Μέλη της φατρίας Taira έσπειραν τον σπόρο της δικής τους καταστροφής με την αλαζονεία, το μίσος και τις πράξεις μοχθηρίας τους – στη σφαίρα της κουλτούρας του πολεμιστή.
