Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γνωρίζουμε για την Αποκάλυψη του Ιωάννη που αποτελεί μέρος της Καινής Διαθήκης και διάφοροι λόγιοι (Σεφέρης π.χ.) τη μετάφρασαν στα Νεοελληνικά, είναι πως πολλοί Πατέρες δεν τη θεωρούν αξιόπιστο χριστιανικό κείμενο και μερικοί της αρχαιότητας δεν τη συμπεριέλαβαν στην Καινή Διαθήκη. (Βλ. την Εκκλησιαστική Ιστορία, 3.25 και 7.25, του Ευσέβιου, Καισαρείας 330 ΚΕ.)
Στο 4.6-8 διαβάζουμε:
Και στη μέση και γύρω από τον θρόνο είναι 4 ζώα γεμάτα μάτια μπροστά και πίσω. Το πρώτο ζώο είναι όμοιο με λέοντα, το δεύτερο όμοιο με μόσχο (=βόδι), το τρίτο έχει πρόσωπο σαν ανθρώπου και το τέταρτο όμοιο με αετό σε πτήση. Και τα τέσσερα ζωντανά, το καθένα έχει 6 φτερούγες, γεμάτα με μάτια γύρω και μέσα τους. Και δεν αναπαύονται μέρα και νύχτα λέγοντας «άγιος, άγιος, άγιος Κύριος ο Θεός, ο Παντοκράτορας, που ήταν και είναι και θα έρθει”.
Όπως έγραψα στο αμέσως προηγούμενο Τ341, η κυριότερη (μα όχι πρώτη ή μόνη) αντίληψη είναι πως ο άνθρωπος συνδέεται με τον Ματθαίο, ο λέοντας με τον Μάρκο, ο μόσχος (βόδι) με τον Λουκά και ο αετός με τον Ιωάννη, όσον αφορά τα 4 κανονικά ευαγγέλια.
Υπάρχουν, πρέπει να προσθέσω, και άλλες Αποκαλύψεις όπως του Παύλου και του Πέτρου με πολύ διαφορετικό περιεχόμενο. Υπάρχουν παρόμοιες Αποκαλύψεις και στην Παλαιά Διαθήκη (στον Ιεζεκιήλ, Ησαΐα και αλλού).
Τα εξαπτέρυγα ζώα θυμίζουν τους εξαπτέρυγους αγγέλους στον Ησαΐα 6.1.2:
“είδον τον Κύριον καθήμενον επί θρόνου υψηλού και επηρμένου, και πλήρης ο οίκος της δόξης αυτού. 2 και Σεραφίμ ειστήκεισαν κύκλω αυτού, εξ πτέρυγες τω ενί και εξ πτέρυγες τω ενί”.
Δηλαδή, ούτε τα 6 φτερά που βλέπει ο Ιωάννης στην Αποκάλυψη είναι πρωτότυπα, ούτε το ότι τα ζώα ήταν γύρω από τον θρόνο του Θεού. Το ίδιο είχε δει και ο Ησαϊας, αλλά με κάποιες διαφορές πάλι.
Στον Ησαϊα βλέπουμε ότι τα όντα αυτά με τα έξι φτερά, είναι “άγγελοι”. Και αυτό μας βοηθάει να καταλάβουμε, ότι αυτός είναι ο λόγος που τα τέσσερα ζώα έχουν έξι φτερά.
Είναι πιθανό ο Ιωάννης της Πάτμου να έχει παρόμοιο μυστικιστικό όραμα με τον Ησαΐα. Μα οι διαφορές είναι αποκαλυπτικές, δείχνοντας πως δεν είναι ίδιο όραμα.
Ομοιότητες υπάρχουν και στο όραμα του Ιεζεκιήλ όπου παρουσιάζονται και τα 4 ζώα – σύμφωνα με τη μετάφραση Σπύρου Φίλου:
“5. Και μέσα απ’ αυτό φαινόταν ένα ομοίωμα τεσσάρων ζώων. Και η θέα τους ήταν η εξής:
Είχαν ομοίωμα ανθρώπου. 6. Και κάθε ένα είχε τέσσερα πρόσωπα, και κάθε ένα είχε τέσσερις φτερούγες. 7. Και τα πόδια τους ήσαν πόδια όρθια· και το πέλμα τού ποδιού τους ήταν όμοιο με πέλμα ποδιού μοσχαριού· και σπινθηροβολούσαν σαν όψη χαλκού γυαλισμένου.
8. Και είχαν χέρια ανθρώπου από κάτω από τις φτερούγες τους, στα τέσσερα μέρη τους· και τα τέσσερα είχαν τα πρόσωπά τους και τις φτερούγες τους. 9. Οι φτερούγες τους εφάπτονταν η μία μαζί με την άλλη· δεν στρέφονταν καθώς βάδιζαν· πορεύονταν κατευθείαν εμπρός από το πρόσωπό τους κάθε ένα.
10. Για το ομοίωμα, όμως, του προσώπου τους, τα τέσσερα είχαν πρόσωπο ανθρώπου, και πρόσωπο λιονταριού προς το δεξί μέρος· και τα τέσσερα είχαν πρόσωπο βοδιού κατά το αριστερό μέρος· είχαν και τα τέσσερα πρόσωπο αετού. 11. Και τα πρόσωπά τους, και οι φτερούγες τους ήσαν διαιρεμένες προς τα άνω· δύο από το καθένα εφάπτονταν η μία μαζί με την άλλη, και δύο σκέπαζαν τα σώματά τους.12. Και πορεύονταν το κάθε ένα κατευθείαν εμπρός από το πρόσωπό τους· όπου φερόταν το πνεύμα, εκεί βάδιζαν· ενώ βάδιζαν, δεν στρέφονταν.
13. Και για το ομοίωμα των ζώων, η θέα τους ήταν σαν άνθρακες φωτιάς που έκαιγαν, σαν θέα δαυλών· αυτό στρεφόταν εδώ κι εκεί ανάμεσα στα ζώα· και η φωτιά ήταν λαμπερή, και αστραπή έβγαινε από τη φωτιά. 14. Και τα ζώα έτρεχαν και γύριζαν, σαν τη θέα τής αστραπής” (Ιεζεκιήλ 1/α: 5-14).
Εδώ επίσης βλέπουμε αποκαλυπτικές διαφορές. Εγώ προσωπικά δεν πιστεύω σε τέτοια οράματα. Τα θεωρώ κατασκευές του μυαλού των «προφητών» ή «αγίων».
Στην περίπτωση δε του Ιωάννη της Πάτμου νομίζω πως είναι γεμάτο φαντασιώσεις διαταραγμένου μυαλού. Τα οράματα είναι γεμάτα υλικές μορφές και μάζες, τρισδιάστατους όγκους – που δεν μπορούν να υπάρχουν στον πνευματικό κόσμο: το επτακέφαλο επτακέρατο αρνί, ο Ουρανός που καίγεται, τετράγωνη γη (ή κυβική), το πατητήρι με αίμα (αντί κρασί!), το θηρίο και η γυναίκα, οι 4 ιππότες, λίμνη του αιώνιου πυρός όπου πέφτουν ο θάνατος και ο Άδης (!), ο κήπος των αγίων κ.λπ.
Αληθινοί μύστες σαν τον Μάστερ Έκχαρτ (1260-1328) μιλούν απλά για τη συγχώνευση στον Θεό.
