1. Ο μύθος του Σίσυφου εμφανίζεται και στην αρχαιότητα σε διαφορετικές εκδοχές. Γρήγορα δε, στην Ελλάδα πρώτα και στη Ρώμη μετά, δέχεται διαφορετικές ερμηνείες.
Ο μύθος πρωτοπαρουσιάζεται στην Ιλιάδα, Ζ ραψωδία, και στην Οδύσσεια, Λ ραψωδία. Μα εκτός από τον Όμηρο, πολλοί άλλοι Έλληνες και Λατίνοι συγγραφείς τον αναφέρουν – Σοφοκλής, Ευριπίδης, Πλάτων, Απολλόδωρος (Βιβλιοθήκη), Οβίδιος, Λουκρήτιος κ.λπ.
Γιος του Αιόλου (των ανέμων ή βασιλιά της Θεσσαλίας) και της Εναρέτης, ήταν βασιλιάς της Εφύρας (=αρχαία Κόρινθος). Γνώριζε πως ο Δίας αποπλάνησε την Αίγινα, κόρη του θεού ποταμού Ασωπού, και, όταν ο πατέρας της τον ρώτησε πού βρισκόταν εκείνη, τον πληροφόρησε με αντάλλαγμα να έχει νερό η Έφυρα με δικό της παραπόταμο. Αυτό εκδήλωσε την ευφυία και σοφία του.
Ο Ζευς θύμωσε και τον έστειλε στον Κάτω Κόσμο. Μα αυτό, λένε άλλες εκδοχές, οφειλόταν στο ότι έκανε πολλά εγκλήματα ως ληστής, βιαστής και φονιάς, επίσης.
2. Στον Κάτω Κόσμο, κατόρθωσε να ξεγελάσει τον Θάνατο ζητώντας του να του δείξει πώς να πεδικλωθεί στις αλυσίδες και, καθώς εκείνος έβαζε πάνω του τις αλυσίδες, ο πονηρός Σίσυφος τον έδεσε και δραπέτευσε. Χρειάστηκε να έρθει ο Άρης να ελευθερώσει τον Θάνατο, καθώς οι άνθρωποι δεν πέθαιναν και οι γέροντες και άρρωστοι πονούσαν. Οι θεοί θύμωσαν κι επιβλήθηκε στον Σίσυφο η τιμωρία να σπρώχνει έναν μεγάλο βράχο προς την κορυφή ενός λόφου και, μόλις έφθανε στο σημείο, ένιωθε τέτοια κούραση που ο βράχος του ξέφευγε και κυλούσε κάτω στους πρόποδες. Ο Σίσυφος έπρεπε να γυρίσει και να ξανασπρώξει τον βράχο – με το ίδιο αποτέλεσμα. Πάλι και πάλι….
3. Είναι αξιοθαύμαστο και τραγελαφικό να διατρέξει κανείς τις πολυποίκιλες ερμηνείες που έχουν δοθεί στον μύθο. Πολλές κάνουν, μάλιστα, τον Σίσυφο σύμβολο της ανθρωπότητας που επαναλαμβάνει μια ρουτινιάρικη ζωή και υποφέρει δίχως νόημα!
Σύμφωνα με την ηλιακή θεωρία, ναι, ο Σίσυφος είναι ο δίσκος του ήλιου που ανατέλλει κάθε μέρα, υψώνεται στον ουρανό και μετά δύει πάλι για να ξαναρχίσει την επόμενη μέρα. Άλλοι τον θεωρούν προσωποποίηση των θαλάσσιων κυμάτων που ανυψώνονται και πέφτουν πίσω!!!
Ο Λουκρήτιος, ο Ρωμαίος επικούρειος φιλόσοφος, βλέπει στην τιμωρία του Σίσυφου τους φιλόδοξους πολιτικούς που μπορεί να ανέλθουν σε υψηλές θέσεις εξουσίας μόνο για να κατρακυλήσουν πίσω πάλι στην άδοξη κοινή καθημερινότητα.
Άλλοι πάλι είδαν τη μάταιη (;!) αναζήτηση γνώσης από τον άνθρωπο.
4. Υπάρχουν και μερικές θετικές ερμηνείες.
Σε μια αρχαία απεικόνιση, ένας άνδρας σπρώχνει την Ακροκόρινθο καθαυτή στη μορφή ενός βράχου κι έτσι γίνεται σύμβολο της προσπάθειας και τέχνης να χτιστεί μια πόλη, ένα μεγάλο κτίριο.
Άλλοι πάλι θεωρούν πως η τιμωρία είναι στην πραγματικότητα μια δοκιμασία για τον άνθρωπο που θα μπορούσε βαθμιαία, αφαιρώντας έναν βράχο από την κορυφή και αφήνοντάς τον κυλήσει κάτω, να ισοπεδώσει τον λόφο κι έτσι να μην τιμωρείται πλέον!
Οι σύγχρονοι αριστεροί βλέπουν την αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να οικοδομήσει την αταξική κοινωνία και, παρά την επαναλαμβανόμενη αποτυχία του, να συνεχίζει απτόητος κι επίμονος!
Ο Albert Camus (1913-1960), συγγραφέας του υπαρξισμού και παραλόγου (l’ absurde) με Νόμπελ, έγραψε Le Mythe de Sisyphe όπου ο «ήρωας» (του παραλόγου) αναγνωρίζει τη ματαιότητα του έργου του (ο θνητός άνθρωπος σε ένα σύμπαν που δεν του δίνει απαντήσεις!!!), αποδέχεται τη μοίρα του και γίνεται (τον φανταζόμαστε) ευτυχισμένος!
5. Είναι φοβερό το ότι τόσοι διανοούμενοι δεν αποδέχονται το απλό γεγονός πως ο Σίσυφος, σαν τον Τάνταλο, εκτίει μια τιμωρία στην αιωνιότητα, όπως ήταν αντιληπτή η μεταθανάτια κατάσταση στον Άδη.
Γιατί βλέπουν σε αυτόν τον τιμωρημένο ένα αρχέτυπο οικουμενικό σύμβολο για τον άνθρωπο είναι όντως absurd!
