Νικόδημος για τον Τζουάνγκ Τζου (κεφ. 22: η Γνώση συνεχίζει το ταξίδι της)
Ο Kong Zi (= Κομφούκιος) ρώτησε τον Lao Dan (=Λάο Τσου): “Καθώς έχουμε λίγο ελεύθερο χρόνο θα ήθελα να ρωτήσω για τη σύνδεση με το Τάο.”
Ο Λάο Ντάν είπε: “Να ισορροπήσεις με πειθαρχία τη θέασή σου καθαρίζοντας τον νου σου. Να εξαγνίσεις το πνεύμα σου, λευκό σαν χιόνι διαλύοντας την πολυμάθειά σου. Το Τάο είναι αφανές, απερίγραπτο. Μα θα προσπαθήσω να δώσω τα ουσιαστικά στοιχεία προσέγγισης.
Το φωτεινό και λαμπερό γεννιέται από βαθύ σκοτάδι. Η ευταξία από το άμορφο. Το αγνό πνεύμα από το Τάο. Κάθε υλική μορφή από τη ζωτική ενουσία. Τα μύρια όντα ζωντανά αναπαράγουν τη μορφή τους μέσω γέννησης.
Έτσι τα όντα με εννιά ανοίγματα γεννιούνται από τη μήτρα κι εκείνα με οκτώ από αυγό. Έρχονται χωρίς να ξέρουν το γιατί κι αποχωρούν χωρίς να ξέρουν τον σκοπό. Δίχως πόρτες να περνούν, δίχως τοίχους να εμποδίζουν, κινούνται δοκιμαστικά σε όλες τις κατευθύνσεις. Βλέποντάς τα όλα σαν προσκλήσεις έχουν τα τέσσερα άκρα ρωμαλέα, προσεκτική, οξυδερκή νοημοσύνη, αυτιά και μάτια ζωντανά και καθαρά. Χρησιμοποιούν τον νου τους στοχευμένα χωρίς να τον κουράζουν κι ανταποκρίνονται δίχως προκαταλήψεις.
Ο Ουρανός δεν μπορεί παρά να είναι ψηλά. Η Γη δεν μπορεί παρά να είναι εκτεταμένη. Ήλιος και φεγγάρι δεν μπορούν παρά να μένουν στη διαδρομή τους. Όλη η δημιουργία δεν μπορεί παρά να ευδοκιμεί. Όλα χάρη στη σύνδεσή τους με το Τάο.
Πολυμάθεια δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη γνώση, ούτε τα επιχειρήματα είναι κατ’ ανάγκη σοφία. Γι’ αυτό και ο σοφός τα παρατάει όλα αυτά. Ό,τι δεν αυξάνεται με πρόσθεση και ό,τι δεν μειώνεται ή χάνει με απώλεια – εκείνο στέργει ο σοφός. Είναι απύθμενο σαν τον ωκεανό· σηκώνεται ψηλά σαν το τσουνάμι μα πάλι θα κυλήσει κάτω ώστε να ξαναρχίσει. Μπορεί να μεταφέρει το βάρος όλου του κόσμου χωρίς να κουραστεί, χωρίς να αφήσει πίσω τίποτα. [Είναι το Τάο καθαυτό.]
Μετά είναι το Τάο του μορφωμένου, σίγουρα ελιτίστικο [έτσι όπως εσύ το διδάσκεις] μα και ρηχό, ενώ το αληθινό τρέφει τον κόσμο.
Πολλά πλάσματα ζουν στο Μέσο Βασίλειο ξένοι στο φως του yang, ξένοι στη σκοτεινιά του yin, ανάμεσα σε Ουρανό και Γη. Παίζουν για λίγο τον ρόλο του θνητού ανθρώπου κι επιστρέφουν στην Πηγή. Από την άποψη της Πηγής, η μορφοποίησή τους είναι συγκέντρωση της ζωτικής ενέργειας που αναπνέει και φλυαρεί με διάρκεια μεγάλη ή μικρή – η διαφορά ασήμαντη, δεν είναι πάνω από μια στιγμή. Οπότε, πώς αποφασίζουμε αν οι αρχαίοι πολέμαρχοι Yao και Jie είχανε δίκιο ή άδικο;
Καρποφορία δέντρων και φυτών έχει μοτίβα και αρχές. Ομοίως οι σχέσεις των ανθρώπων, παρότι πιο περίπλοκες, έχουν δική τους τάξη. Όταν τις συναντά ένας σοφός, δεν τις παραβιάζει μα ούτε και προσκολλιέται σε αυτές. Αρμονική προσαρμογή είναι αρετή. Απλή ανταπόκριση είναι το Τάο. Με αυτό ακμάζουν αυτοκράτορες· με αυτό ευδοκιμούν οι βασιλιάδες.
[Πέντε είδη ανθρώπινων σχέσεων: βασιλιάς-υπήκοος· κύριος-κυρία· πατέρας-γιος· αδερφός-νεότερος αδερφός· φίλος-φίλος.]Η ζωή ενός ανθρώπου περνά ανάμεσα σε Ουρανό και γη όπως ένα άτι λευκό έξω από μια ρωγμή στον τοίχο: τη μια στιγμή εδώ, την άλλη άφαντο. Δεν υπάρχει τίποτα να μην παρουσιάζεται με αυτόν τον τρόπο, μια έκρηξη ορμητική σε ύπαρξη. Ούτε κάτι που δεν θα επιστρέψει πίσω στη γη, αργά και σιωπηρά. Όπως μεταμορφώνεται να γεννηθεί, έτσι μεταμορφώνεται όταν πεθαίνει. Όλα τα πλάσματα πενθούν για την απώλειά τους· έτσι και οι άνθρωποι νιώθουν τη θλίψη στην καρδιά τους. Είναι σαν το ξετίναγμα της σακούλας, σαν το άδειασμα της φαρέτρας του Ουρανού: ξεχύνονται οι ψυχές πετούν. Με το λύσιμο, με την παράδοση, το λεπτό πνεύμα hun και το χοντρό po φεύγουν, αφήνουν το κορμί. Και μόνο τότε μπορεί ο άνθρωπος να σμίξει με το Απέραντο.
[Στην ψυχή υπάρχουν δυο πνευματικά στοιχεία: το λεπτό hun που επιστρέφει στον Ουρανό και το χοντρό po που επιστρέφει στη Γη. Ή υπάρχει κι ένα τρίτο που πάει στο Απέραντο ή το ίδιο το hun το κάνει: δεν διευκρινίζεται.]Αυτό που έχει μορφή ξεκίνησε στο άμορφο και στο άμορφο σβήνει κάθε μορφή. Αυτό όλοι το καταλαβαίνουν. Δεν χρειάζεται κανείς να προσπαθεί εντατικά. Όλοι όμως το συζητούν. Όσοι το συζητούν δεν έχουν φτάσει· όσοι έχουν φτάσει δεν το συζητούν. Όσο διαπεραστική και αν είναι η ματιά σου δεν θα σου το αποκαλύψει· όσο και αν το συζητήσεις με άλλους δεν θα φανερωθεί το μυστικό του. Το Τάο δεν ακούγεται. Σώπαινε, λοιπόν, και μην ακούς τα λόγια των άλλων. Αυτή λέγεται η μεγάλη επίτευξη.”
