1. Σε προηγούμενες δημοσιεύσεις περί Φιλοσοφίας είδαμε πως οι πανεπιστημιακοί εξετάζουν το θέμα με γλωσσολογική ή σημασιολογική προσέγγιση. Μερικοί πιστεύουν πως η Φιλοσοφία οφείλει να υιοθετεί τις επιστημονικές ανακαλύψεις για την εδραίωση μιας φυσιοκρατικής (=υλιστικής) θεωρίας της γνώσης και του νου. Οι περισσότεροι πιστεύουν πως φωτίζει απλώς αυτά που ήδη γνωρίζουμε από άλλες γνωστικές πηγές.
Επειδή μόνο μέσω της νόησης συλλαμβάνουμε την πραγματικότητα, λένε όλοι όμως, η δομή της νόησης είναι το κύριο μέλημα της Φιλοσοφίας αλλά και, καθώς αυτή εκφράζεται και κοινοποιείται μέσω γλώσσας, η ανάλυση των γλωσσικών νοημάτων. Μέλημα λοιπόν είναι και οι έννοιες αφού μέσω αυτών λειτουργεί η νόηση και σκεφτόμαστε.
2. Ένα πρώτο απλό παράδειγμα είναι η «φιλοσοφική» ανάλυση των δύο ακόλουθων προτάσεων.
(α) Μπορείς να έρθεις όποια μέρα της επόμενης εβδομάδας.
(β) Μπορείς να έρχεσαι κάθε μέρα της επόμενης εβδομάδας.
Στη φυσική καθομιλούμενη μας οι έννοιες ξεχωρίζουν χάρη στη μορφή του ρήματος και τη χρήση των προσδιοριστικών «όποια, κάθε». Έτσι η (α) λέει πως μπορείς να έρθεις (μόνο) μια, οποιαδήποτε μέρα, όχι δεύτερη. Η (β) λέει πως μπορείς να έρχεσαι κάθε μέρα, όλες τις μέρες, όχι μόνο μια.
Με τη Φιλοσοφική προσέγγιση έχουμε μια «συστηματική οργάνωση» της φυσικής καθομιλούμενης που διατυπώνεται με τυπική λογική:
(α) Για κάθε μέρα μ της επόμενης εβδομάδας, επιτρέπεται να έρθεις στη μ.
(β) Επιτρέπεται, για κάθε μέρα μ της επόμενης εβδομάδας να έρχεσαι στη μ.
Εδώ τώρα βλέπουμε μια ψευτο-φιλοσοφική ψευτο-λογική διαφορά. Η εισαγωγή του ρήματος ‘επιτρέπεται’ δεν επεξηγεί ακριβώς το «μπορείς» διότι αν δεν ξέρουμε τη σημασία αυτού μάλλον δεν θα ξέρουμε ούτε του «επιτρέπεται» ούτε ίσως των άλλων λέξεων. Επιπλέον η μετακίνηση του ‘επιτρέπεται’ σε διαφορετική θέση στις δύο προτάσεις δεν προσθέτει κάτι που να ξεκαθαρίζει το νόημα, ενώ η αντικατάσταση του «όποια» στην αρχική (α) με «κάθε» που είναι και στην (β) μάλλον συγχύζει παρά αποσαφηνίζει. Μόνο η μορφή του ρήματος στη (β) δίνει τη διαφορά!
3. Ας πάρουμε ένα δεύτερο παράδειγμα που ασχολείται με κατηγορήματα και ιδιότητες (ή έννοιες). Το κατηγόρημα στη γνωστή μας Γραμματική και στη Φιλοσοφία είναι η συμπλήρωση του υποκειμένου: π.χ. Αυτός (=υποκείμενο) –είναι μορφωμένος [άνθρωπος, Έλληνας ή ό,τι άλλο] (=κατηγόρημα).
Στην τυπική φιλοσοφία το ‘ατελές κατηγόρημα’ – αποκόπτεται από μια ‘γλωσσική πρόταση’ που μένει με ένα κενό, το οποίο αποτελείται από ‘μια ή περισσότερες θέσεις’ τις οποίες πρόκειται να συμπληρώσει ένας ‘ενικός όρος’. Π.χ. «είναι γαλάζι-ος/α/ο» Όπως καταλαβαίνετε, το κενό που θα συμπληρώσει το κατηγόρημα, ο ενικός όρος, είναι το υποκείμενο.
Έτσι εγείρεται στην τυπική λογική «Σε τι αναφέρεται το απλό κατηγόρημα ‘το Ν είναι γαλάζιο’;» Και η απάντηση δίνεται «ο ουρανός είναι εκείνο στο οποίο αναφέρεται το απλό κατηγόρημα ‘το Ν είναι γαλάζιο’.» Αυτό τώρα είναι λογικά/φιλοσοφικά ισοδύναμο με την καθομιλουμένη «Ο ουρανός είναι γαλάζιος». Και βέβαια το ίδιο ισχύει για τις προτάσεις «Η λίμνη είναι γαλάζια» και «Το μάτι είναι γαλάζιο».
Δυστυχώς οι πανεπιστημιακοί περιπλέκουν αυτό που είναι απλό στην παραδοσιακή γλώσσα.
4. Είναι πολλές οι απόψεις που εμπλέκονται στην πανεπιστημιακή φιλοσοφική/λογική ανάλυση γλωσσικών μονάδων ή στοιχείων.
Έτσι μαθαίνουμε πως για να γνωρίζουμε τη σημασία «ενός ενικού όρου (=υποκειμένου) επιβάλλεται να γνωρίζουμε τη συνθήκη κατά την οποία ένα αντικείμενο είναι αυτό στο οποίο αναφέρεται». Και ακόμα, η σκέψη που εκφράζεται σε μια πρόταση «καθορίζεται ανάλογα με τη συνθήκη των συστατικών λέξεών της».
Έτσι ερευνάται μαζί με τη σημασία κι ένταση και η λεγόμενη ‘νοηματική απόχρωση’. Π.χ. οι λέξεις ‘νεκρός’ και ‘εκλιπών’ εκφράζουν την ίδια σημασία μα έχουν διαφορετική νοηματική απόχρωση!
5. Με άλλα λόγια η μοντέρνα πανεπιστημιακή Φιλοσοφία (και η Λογική της) επινοεί και αναλύει (ή λύνει) προβλήματα της γλώσσας, όπως νομίζει. Αυτά είναι απόψεις γλωσσικές πολύ απλές στη Γλωσσολογία ή Φιλολογία, οι οποίες έλυσαν αυτά τα δήθεν «προβλήματα» πριν από χιλιετίες – όπως φαίνεται και με τους γνωστούς όρους της παραδοσιακής Γραμματικής και τα γραπτά γλωσσολόγων της Βεδικής Παράδοσης που δυστυχώς δεν μελετήθηκαν στη Δύση όσο θα έπρεπε.
