Η άποψη αυτή της φιλοσοφίας ξεκινά την ίδια εποχή περίπου που ο Πλάτωνας πρώτα κι ο Αριστοτέλης μετά άρχισαν τη συστηματική έρευνα για τη θεώρηση του κόσμου, τη φύση του ανθρώπου και τη θέση του στον κόσμο.
Η Μεταφυσική ασχολείται με βασικές ερωτήσεις σχετικά με τη φύση της πραγματικότητας του κόσμου, με πρώτες αρχές, με την ίδια την ύπαρξη, με τη σχέση μεταξύ νου και ύλης, με τη γνώση καθαυτή, με την ουσία καθαυτή, με τον χώρο και χρόνο. Εξερευνά δια της νόησης και λογικής ζητήματα που βρίσκονται έξω από τον υλικό (ή «φυσικό») κόσμο – για να κατανοήσει όσο το δυνατόν καλύτερα τη φύση της πραγματικότητας.
Αυτός ο φιλοσοφικός κλάδος οφείλει την ονομασία του στο απλό γεγονός πως όταν τα έργα του Αριστοτέλη ταξινομήθηκαν σ’ ένα σύνολο, η μελέτη του, για τα θέματα της Μεταφυσικής που αναφέρθηκαν ήδη, τοποθετήθηκε μετά τα έργα του περί Φυσικής, Ζωολογίας κλπ. Αυτά θεωρούνταν «φυσικά» κι έτσι αυτή η μελέτη ήταν «μετά τα φυσικά»!
Τώρα πια η Μεταφυσική είναι η πειθαρχία ή μελέτη που ερευνά φαινόμενα εκεί όπου, ή και ίσως λίγο νωρίτερα από εκεί όπου, οι φυσικές επιστήμες φτάνουν στα όρια της εμπειρικής παρατήρησης. Ασχολείται με:
(α) Θεμελιακά ερωτήματα για όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω μα και για τον νόμο Αιτίας-και-Αποτελέσματος, για τη Συνειδησία και για τον ανθρώπινο ψυχισμό. Συχνά κι επιστήμονες (φυσικοί κ.λπ.) ασχολούνται με αυτά τα ζητήματα μα εδώ υπάρχει το σοβαρό εμπόδιο της υποκειμενικότητας. Δεν μπορείς να παρατηρήσεις τη συνειδησία ή επίγνωση των άλλων: έχεις γνώση αυτής της δύναμης και του συνειδησιακού κόσμου μόνο στον εαυτό σου.
(β) Οντολογία, δηλαδή τη φύση και τις διάφορες κατηγορίες των όντων. Μα κι εδώ απαντάται η ίδια δυσκολία. Μπορείς να δεις άμεσα μόνο μορφές και όγκους, όχι το συνειδησιακό περιεχόμενο, τη νόηση, τη νοοτροπία ή τον ψυχισμό των άλλων κι επομένως τη φύση τους. Τα (υποατομικά) σωματίδια, τα ηλεκτρομαγνητικά ή κβαντικά πεδία, που μπορούν να παρατηρηθούν ως μετρήσιμα πράγματα, δεν ανήκουν στον συνειδησιακό κόσμο. Αυτός παραμένει έξω από αντικείμενα άμεσης παρατήρησης και μέτρησης.
(γ) Επιστημολογία (ή Γνωσιολογία), δηλαδή τη μελέτη της ίδιας της γνώσης, της πίστης, της γνώμης (ή δοξασίας) και της αλήθειας. Εδώ οι εξειδικευμένοι ερευνητές διατυπώνουν επιστημολογικές μεθόδους και αρχές για να διατρανώσουν την αληθινότητα ή όχι, την αξιοπιστία ή όχι, του εύρους και των ορίων της γνώσης των φυσικών επιστημών. Μα αφού αυτές οι επιστήμες εξετάζουν μόνο μετρήσιμα μεγέθη στον αισθητήριο υλικό κόσμο και δεν μπορούν να εξετάσουν τον συνειδησιακό κόσμο, οι γνώσεις τους θα πρέπει να έχουν ελλείψεις!
(δ) Περιορισμούς στην επιστημονική έρευνα σαν αυτούς που ανέφερα. Έτσι τα Μεταφυσικά επιδίδονται σε περισυλλογή και συζήτηση για την πραγματικότητα πέρα από τα ορατά (ή αισθητήρια) όρια του σύμπαντος – δηλαδή πέρα από τον υλικό κόσμο. Μα κι εδώ πάλι γίνονται μελέτες ή έρευνες από τον επιστήμονα σε άλλους (όπως στην Ψυχολογία και τους κλάδους της) ενώ ο συνειδησιακός κόσμος των άλλων είναι απροσπέλαστος εκτός από το ίδιο το άτομο.
(ε) Ορισμένες επιστημονικές ανακαλύψεις μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στις φιλοσοφικές μελέτες. Μα μόνο εντελώς θεωρητικά αφήνοντας άθικτα τα μυστήρια της Συνειδησίας, της Πραγματικότητας της Αλήθειας και παρόμοια – που ανήκουν στον υποκειμενικό συνειδησιακό κόσμο του ατόμου.
(ζ) Στη Μεταφυσική και στην επιστημονική έρευνα των πανεπιστημίων πάντα θα υπάρχει αυτή η αντινομία – ο αποκλεισμός του υποκειμενικού συνειδησιακού κόσμου, που γίνεται άμεσα γνωστός μόνο από το ίδιο το άτομο.
