1. Στις δύο προηγούμενες δημοσιεύσεις 67. Φιλοσοφία: Αυτοεξέταση και 68. Φιλοσοφία: Αυτοεξέταση (Β’) είδαμε τέσσερις βασικές συνήθειες στον νου των ανθρώπων που απορροφούν μεγάλες ποσότητες ενέργειας και τους εμποδίζουν να γνωρίζουν την αλήθεια: φαντασιώσεις, ψέματα, αρνητικές συγκινήσεις (θυμός, ζήλεια, φόβος…) και φλυαρία.
Όλες αυτές είναι στρεβλώσεις της απόλυτα φυσιολογικής διανοητικής λειτουργίας, της συναισθηματικής και της δραστικής ή ζωτικής. Είναι και οι τρεις κοινές λειτουργίες σε όλους τους ανθρώπους. Στους περισσότερους, η μια και σπανιότερα οι δύο αναπτύσσονται πιο πολύ κι έτσι ξεχωρίζουν ως διανοητικοί τύποι, συναισθηματικοί και δραστικοί. Εκτός αυτής της διαφοροποίησης όμως, έχουμε τη στρέβλωσή τους με το σμίξιμο των ενεργειών από νωρίς λόγω κακής ανατροφής και παιδείας.
Έχοντας υιοθετήσει ως έγκυρες διάφορες φανταστικές θεωρίες, η σύγχρονη επίσημη Ψυχολογία διασπείρει λαθεμένες πληροφορίες για την εκπαίδευση κι έτσι τίποτα σωστό δεν γίνεται. Ούτε οι γονείς ούτε οι δάσκαλοι ξέρουν πώς να καθοδηγήσουν τα παιδιά κι αυτά μεγαλώνουν σε σύγχυση και άγνοια.
Υπάρχουν δυο ακόμα έντονες αρνητικές συνήθειες.
2. Η μια είναι ο “εγωιστικός συνορισμός”. Ο όρος είναι αδόκιμος αλλά δεν υπάρχει στα ελληνικά κάτι καλύτερο, πιο ακριβές. Και βέβαια το φαινόμενο είναι άγνωστο στη σύγχρονη επίσημη Ψυχολογία.
Με τον συνορισμό ένας άνθρωπος σκέφτεται και παίρνει σοβαρά υπόψη του το τι θα πουν οι άλλοι, τι θα σκεφθούν οι άλλοι για το πρόσωπό του αν κάνει ή δεν κάνει κάτι και πώς θα το κάνει.
Βέβαια, όλοι συμπεριφερόμαστε μέσα σε αποδεκτά πλαίσια κοινωνικών κανόνων. Δεν κάνουμε νομικά κολάσιμες πράξεις όπως φόνος, κλοπή, νοθεία, απαγωγή: αυτές είναι πράξεις καθαρά εγκληματικές.
Υπάρχουν όμως κι άλλες συμπεριφορές που επιβάλλονται όχι από τους νόμους της Πολιτείας αλλά από τα αποδεκτά ήθη κι έθιμα. Π.χ. ντυνόμαστε με κάποια ευπρέπεια σε ορισμένες συναθροίσεις όπως ένας γάμος ή μια βράβευση. Επίσης μιλάμε στον πληθυντικό σε αγνώστους ή αξιοσέβαστα πρόσωπα – μεγάλους σε ηλικία ή ανώτερους σε αξίωμα (αν και αυτό τείνει να εκλείψει).
Ο εγωιστικός συνορισμός έχει κάτι το υπερβολικό και αφύσικο καθώς γίνεται εμμονή. Σε πολλούς ανθρώπους είναι πραγματική ψύχωση: όλα όσα κάνουν κυβερνώνται από το “τι θα πουν/σκεφθούν οι άλλοι για μένα”.
Είναι μια παράξενη αιχμαλωσία που ο ίδιος ο άνθρωπος επιβάλλει στον εαυτό του. Το πασίγνωστο “σύμπλεγμα κατωτερότητας” έχει τη ρίζα του εδώ.
3. Η δεύτερη συνήθεια ή δυσλειτουργία είναι η “ταύτιση”. Αυτή αποτελεί τη βάση για όλες τις άλλες συνήθειες που αναφέραμε – και τις πέντε. Αυτή επίσης είναι παντελώς άγνωστη στην Ψυχολογία. Γι’ αυτό ας εξετάσουμε λίγα παραδείγματα για να αποσαφηνίσουμε τη φύση της ταύτισης.
Όταν εγείρεται θυμός μέσα μας και κυριεύει τον νου μας, τότε νιώθουμε, σκεφτόμαστε και λέμε σε άλλους “Είμαι θυμωμένος”. Κάποτε μπορεί να πούμε “Μ’ έπιασε θυμός” ή “Νιώθω θυμό” αλλά ποτέ “Εγέρθηκε θυμός μέσα μου”!
Το ίδιο συμβαίνει με όλα τα συναισθήματα και τις κινήσεις στον νου μας. Όταν τρέχουν σκέψεις που σχετίζονται με κάποιο θέμα, λέμε “Σκέφτομαι”. Αν περάσει η σκέψη πως κάποιος μπορεί να κλέβει, λέμε “Υποπτεύομαι”. Αν παρουσιαστεί μια υποψία ή γνώμη για κάτι, λέμε “Νομίζω, πιστεύω”. Στην πραγματικότητα οι όποιες σκέψεις παρουσιάζονται από μόνες τους κι εμείς απλώς τις βλέπουμε στην οθόνη του νου, στο πεδίο της επίγνωσής μας. Δεν έχουμε ιδέα από πού έρχονται και πώς σχηματίζονται.
Αυτά είναι δείγματα ταύτισης του εαυτού μας με μια λειτουργία.
Αν εγερθεί φόβος, ζήλεια, βαριεστημάρα, νιώθουμε, σκεφτόμαστε και λέμε στους άλλους “Φοβάμαι, ζηλεύω, βαριέμαι”. Κι εδώ ταύτιση.
Πρέπει να αποταυτιζόμαστε. Δεν προσποιούμαστε πως αυτές οι αρνητικές συγκινήσεις δεν υπάρχουν, αλλά πρέπει να βλέπουμε πως εμείς δεν είμαστε αυτές!
4. Η ταύτιση επεκτείνεται σε πολλούς άλλους τομείς της ψυχολογίας μας και αυτό γίνεται συνήθως μέσω της ενέργειας του συναισθήματος.
Π.χ. ταυτιζόμαστε με κάποιο πολιτικό κόμμα, ό,τι να ’ναι: θλιβόμαστε όταν χάνει στις εκλογές κι ενθουσιαζόμαστε όταν κερδίζει. Ή με μια ποδοσφαιρική ομάδα: πάλι θλιβόμαστε όταν χάνει και χαιρόμαστε όταν κερδίζει. Δεν θέλουμε να κατανοήσουμε πως η ομάδα είναι ξένο, άσχετο σώμα. Εκείνο που έχει αληθινή σημασία είναι το καλό, επιδέξιο ποδόσφαιρο, ποια ομάδα παίζει καλά. Με τα πολιτικά κόμματα πάλι, σημασία δεν έχει αυτό που στηρίζουμε, μα ποιες πολιτικοοικονομικές αρχές πρεσβεύει κι εφαρμόζει και κατά πόσο αυτές είναι ηθικά ορθές.
Παρομοίως ταυτιζόμαστε με τα παιδιά μας (πάντα ταλαντούχα), την οικογένεια, το χωριό, την πατρίδα μας, τους συναδέλφους, το αμάξι, στυλ ομιλίας και ντυσίματος και πολλά άλλα φαινόμενα. Στην πραγματικότητα, ταυτιζόμαστε με οτιδήποτε μπορεί να εμφανιστεί ως εικόνα μέσα στον νου μας!
5. Ο άνθρωπος που θέλει να είναι αληθινός άνθρωπος προχωρώντας προς την Αυτογνωσία, πρέπει να μάθει να διακόπτει τη μηχανική αυτόματη δράση όλων αυτών των αρνητικών συνηθειών.
Θα περάσει πολύς καιρός για να μάθει να σταματά στιγμιαία έστω αυτές τις βαθύρριζες συνήθειες.
Θα περάσει πολύς καιρός για να μάθει να μην ταυτίζεται και να παρατηρεί τις κινήσεις μέσα στον νου του ουδέτερα, σα να γίνονται σε ξένη οθόνη – όπως και γίνονται.
Επαναλαμβάνω, δεν προσποιούμαστε πως αυτές οι μηχανικές, ισχυρές, αυτόματες λειτουργίες δεν υπάρχουν την ώρα που είναι εκδηλωμένες και τις βλέπουμε. Μα δεν τις εκφράζουμε με λόγια και πράξεις όσο μπορούμε και δεν ταυτιζόμαστε νομίζοντας πως εμείς είμαστε αυτές!