Μαρία Κατσουνάκη
Εχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια από τότε που ο πρώτος υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, Αριστείδης Μπαλτάς, είπε τη φράση «η αριστεία είναι ρετσινιά», και το μόνο που έχει πυκνώσει είναι οι συζητήσεις για το θέμα. Καμία προσπάθεια να τονωθεί η αριστεία, να δηλωθεί μέσα από πράξεις και αποφάσεις ότι στόχος είναι το «συγκριτικά καλύτερο», η «συνεχής βελτίωση». Δύο, σχεδόν, χρόνια έχουν περάσει και ο προσδιορισμός της «αριστείας» εξακολουθεί να αποτελεί πεδίο τριβών, απροσδιοριστίας, ενδεχομένως και δυσθυμίας. Αλλιώς αντιλαμβάνονται οι εκπαιδευτικοί την αριστεία, αλλιώς την προσεγγίζουν οι γονείς και αλλιώς την περιγράφουν οι μαθητές. Οι συγκλίσεις και οι αποκλίσεις διακρίνονται από το ίδιο πάθος. Χρήσιμη και αποδοτική η συζήτηση που συνδιοργάνωσαν προχθές η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια (Νέα Γενιά Ζηρίδη), στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με θέμα το «αίτημα της αριστείας στην ελληνική εκπαίδευση». Συμμετείχαν τρεις πανεπιστημιακοί και ένας συγγραφέας – δημοσιογράφος (Θάνος Βερέμης, Βάσω Κιντή, Κίμων Χατζημπίρος και Τάκης Θεοδωρόπουλος). Ανακινήθηκε ένα ζήτημα το οποίο προϋποθέτει τη συνύπαρξη και τον διάλογο, καθώς «η αριστεία δεν είναι από μόνη της αγαθό. Γίνεται με την προσπάθεια των ανθρώπων», όπως είπε ο Θ. Βερέμης. «Η αριστεία αντιβαίνει στην ισότητα;», αναρωτήθηκε η Β. Κιντή, εξηγώντας ότι της αποδίδουν χαρακτηριστικά που δεν έχει, απλώς και μόνο για να την επικρίνουν. «Η αριστεία, συγκριτικά με τους άλλους ή με τον εαυτό μας, μας καλεί σε μια συνεχή βελτίωση, στην επέκταση των οριζόντων», υπογράμμισε. Για τον Τ. Θεοδωρόπουλο, «οι ελίτ παράγονται μέσω της αριστείας». «Η καταπολέμηση της αριστείας, η αποψίλωση της ελληνικής κοινωνίας από τις ελίτ της, ήταν από τα κακουργήματα της μεταπολίτευσης. Οι ελίτ ταυτίστηκαν με κάτι αντιδημοκρατικό», τόνισε. Ο Κ. Χατζημπίρος εστίασε ένα μέρος της παρέμβασής του στον τρόπο που υπονομεύεται η αριστεία στο ΕΜΠ «μέσα από την έλλειψη αισθητικής, την κακοδιοίκηση, την αυθαιρεσία – ατιμωρησία βίαιων ομάδων».
Μπορείς να είσαι άριστος όταν έχεις δίπλα σου σκουπίδια, όταν κρυώνεις στις αίθουσες διδασκαλίας, όταν οι τοίχοι είναι βρώμικοι, γεμάτοι συνθήματα; Υπάρχει κουλτούρα αριστείας στην ελληνική κοινωνία; Εχει στόχους η ελληνική εκπαίδευση; Εφόσον δεν έχει, δεν μπορεί να οδηγεί στην αριστεία. «Είναι προσομοίωση εκπαίδευσης. “Κάνουμε” ότι βαθμολογούμε, “κάνουμε” ότι δίνουμε πτυχία κ.ο.κ», σχολίασε η Β. Κιντή. «Οσο αποψιλώνουμε την εκπαίδευση από την έννοια του κλασικού, την αποψιλώνουμε και από την έννοια της αριστείας», πρόσθεσε ο Τ. Θεοδωρόπουλος. Ερωτήματα, προεκτάσεις, ρήσεις και αντιρρήσεις, σκέψεις που δοκιμάζονται όχι μόνο σε πάνελ συζητήσεων αλλά και στην πράξη. Ποια είναι η εφαρμογή της αριστείας στην εκπαίδευση και πώς μπορεί να αποδώσει καρπούς αν, για παράδειγμα, οι ίδιοι οι γονείς την απεμπολούν με τη στάση τους; Αν οι γονείς παρεμβαίνουν στο έργο των εκπαιδευτικών, ζητώντας επιείκεια ή κατανόηση στη βαθμολογία; Και, από την άλλη, στο μυαλό των περισσότερων μαθητών η «αριστεία» είναι συνώνυμο του «σπασίκλα» και του «φύτουλα». Πώς αντιδρούν οι καθηγητές, ποια είναι η στάση του σχολείου, πώς οι ίδιοι οι μαθητές εισπράττουν τις έννοιες της αξιολόγησης και (αυτο)βελτίωσης; Παρακολουθώντας κανείς την προχθεσινή συζήτηση, μπορούσε να αντιληφθεί πόσο σύνθετο, εύθραυστο, ανοιχτό σε παρερμηνείες είναι το θέμα της «αριστείας». Και ταυτόχρονα πόσο ζωτικό και στοιχειώδες, συνολικά, τόσο για την εκπαίδευση όσο και για την κοινωνία που ανησυχεί, ερευνά, δεν οχυρώνεται πίσω από τη μετριότητα, επιθυμεί και επιδιώκει το καλύτερο.
«Ωραία όλα αυτά. Κι εμείς τι κάνουμε αύριο στην τάξη;», ρώτησε ένας δάσκαλος στο τέλος της συζήτησης. «Τη δουλειά μας, όσο γίνεται καλύτερα», ήταν η απάντηση του πάνελ. Η μόνη απάντηση.
Πηγή: Καθημερινή
