1. Για πολλοστή φορά πάλι ένας διακεκριμένος πανεπιστημιακός, τον οποίο μνημονεύουν κολακευτικά όλα τα μίντια, ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί, αποδεικνύεται τζούφιος και οι κόλακες αμαθέστατοι. Και το ξαναδημοσιεύουμε εμπλουτισμένο επειδή πάλι αναφέρεται ο Πικετί..
Το άρθρο αυτό το αναρτήσαμε τον Απρίλιο 2015 αλλά το έχω αναθεωρήσει και μετά από τα πρόσφατα άρθρα Πολιτικής Οικονομίας θα πρέπει να έχει και να δίνει νέα σημασία. Και μια τέτοια σημασία είναι η διαφορά μεταξύ καπιταλισμού (=ηθικό καθεστώς) και προσοδισμού =(ανήθικο σύστημα). Ο Πικετί κάνει σφάλματα σοβαρά όπως πολλοί άλλοι. Μα πριν τα κοιτάξουμε, χρειάζεται μια μικρή εισαγωγή.
2. Ξεκινήσαμε αυτό το ιστολόγιο Vigla-Watch πριν από μερικά χρόνια για να προωθήσουμε, ανάμεσα σε διάφορες αναζητήσεις, μια νέα προσέγγιση στη φορολογία που είναι στην πραγματικότητα πανάρχαια: τον μοναδικό φόρο της Γεωφορολόγησης ή, αγγλιστί, LVT (Land Value Taxation). Γράψαμε πάμπολλα άρθρα για το θέμα και το επαναφέρουμε στο προσκήνιο με κάθε ευκαιρία. Διότι, απλά, είναι η μόνη βραχυ-, μεσο- και μακρο-πρόθεσμη λύση στα μηχανιστικά προβλήματα της οικονομίας και η μόνη εγγύηση για πραγματική δικαιοσύνη κι ελευθερία σε μια Πολιτεία.
Οι άνθρωποι γενικά (λαός, επιστήμονες της Οικονομίας, δημοσιογράφοι, πολιτικοί φλυαρούν ακατάπαυστα για δικαιώματα. Και όντως σε όλη τη Δύση, εκτός από σοσιαλιστικές κυβερνήσεις σαν την Ελλάδα της πενταετίας του Σύριζα, οι πολίτες απολαμβάνουν πλήρη δικαιώματα πολιτικά, όπως ελευθερία έκφρασης, μετακίνησης, συνάθροισης, διασφάλιση περιουσίας, τιμής (υπόληψης) και ιδιωτικής γαλήνης καθώς και προσωπική ακεραιότητα. (Με τις ανόητες αντιλήψεις της συγκυβέρνησης Σύριζα-Ανέλ, η σωματική ακεραιότητά μας, οι περιουσίες, η ιδιωτική γαλήνη, ακόμα και η ελεύθερη μετακίνησή μας καταργήθηκαν μερικώς καθώς λαθρομετανάστες, τρομοκράτες, εγκληματίες και αντιεξουσιαστές δυνάστευσαν όλο και πιο πολύ τη ζωή μας στην κοινωνία, όπως έγινε ολοφάνερο με την σχεδόν πλήρη επικράτηση των εγκληματιών στα Εξάρχεια, στο κέντρο της Αθήνας.)
Αλλά επειδή δεν υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στη γη και συνεπώς στην τροφή (δυο ακόμα δικαιώματα), οι ελευθερίες περιορίζονται και οι μεγάλες μάζες ουσιαστικά είναι δέσμιες, ανελεύθερες, αφού πρέπει να πληρώσουν γεωκτήμονες (ενοίκιο ή γαιομίσθιο) για να μπορούν να υπάρχουν και να διαμένουν κάπου πάνω στη γη!
3. Ο Τομά Πικετί έγραψε το Κεφάλαιο στον 21ο Αιώνα(Πόλις), το οποίο έγινε μπεστ-σέλλερ έχοντας εξέχουσα θέση στη λίστα της Καθημερινής ( Απρ., 2015). Σε αυτό θίγει το θέμα της αυξανόμενης ανισότητας μεταξύ κεφαλαιούχων (=καπιταλιστών) και μαζών: οι πλούσιοι πράγματι γίνονται πλουσιότεροι και η ανισότητα επεκτείνεται. Το χάσμα μεγαλώνει συνεχώς!
Σε μεταφρασμένο άρθρο του (Καθημερινή, σ11 Οικονομική,15/4/15), ένας άλλος οικονομολόγος, ο Noah Smith του Bloomberg μας πληροφορεί πως ένας ευφυέστατος μπλόγκερ, ο Ματ Ρόνλι κάνει τρεις παρατηρήσεις στην επιχειρηματολογία του Πικετί που ταρακουνούν το όλο σκεπτικό και ανατρέπουν τη βασική ιδέα του.
Στην πραγματικότητα ούτε ο Ν Σμιθ ούτε ο Ρόνλι λένε κάτι καινούργιο. Οι δύο μάλιστα παρατηρήσεις έχουν διατυπωθεί ευκρινώς από διάφορους άλλους πανεπιστημιακούς οικονομολόγους (π.χ. Hamilton της Καλιφόρνιας). Αλλά οι όποιες επισημάνσεις είναι πάντα ευπρόσδεκτες και χρήσιμες.
Πρώτον, το κεφάλαιο (κτήρια, μηχανήματα, συσκευές κλπ) χρειάζονται συντήρηση, ανακαίνιση και αναπλήρωση. Έτσι όσο μεγαλύτερο το κεφάλαιο, τόσο μεγαλύτερο και το κόστος μακροπρόθεσμα.
Δεύτερον, μεγάλο μέρος των κερδών των κεφαλαιοκρατών προέρχεται όχι από παραγωγή κι εμπόριο, δηλαδή κανονικές δραστηριότητες στην οικονομία, αλλά από την άνοδο στις τιμές των μετοχών, αποδόσεις κρατικών ομολόγων και παρόμοια – δηλαδή χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες. Αυτό το φαινόμενο βρίσκεται σε ύφεση για την ώρα, όπως η σύνολη οικονομία λόγω της αύξησης της τιμής καυσίμων, μα θα ξαναφουντώσει. Τέτοια σκαμπανεβάσματα είναι συνηθισμένα.
4. Το τρίτο, το πιο ενδιαφέρον αλλά και το πιο αποφασιστικό φαινόμενο είναι τραγελαφικό.
Στο κεφάλαιο, ο Πικετί, όπως όλοι ανεξαίρετα οι πανεπιστημιακοί (αναλυτές, οικονομολόγοι, πολιτικοί), κάνει το στεφανιαίο σφάλμα να συμπεριλαμβάνει και τη γη, τη στερεή επιφάνεια εδάφους.
Όμως ο Ρόνλι δείχνει πως άλλο είναι το κεφάλαιο (κτήρια, μηχανές κλπ) που με τον χρόνο και την χρήση φθείρεται και συνεπώς μειώνεται η αξία του και χρειάζεται ανακαίνιση και αντικατάσταση, και άλλο είναι η γη που όχι μόνο δεν φθείρεται μα, με την πάροδο του χρόνου και την αναπόφευκτη αύξηση του πληθυσμού, η αξία της αυξάνεται. Ειδικά σε κεντρικές τοποθεσίες στις πρωτεύουσες και μεγαλουπόλεις και περιοχές τουρισμού! Κάτι που σε αυτά τα άρθρα έχω τονίσει επανειλημμένα!
Με τις αναλύσεις του, ο Ρόνλι καταδείχνει κάτι που οι πανεπιστημιακοί γνωρίζουν άριστα μα, ως συγγραφείς βιβλίων, καθηγητές φοιτητών και σύμβουλοι κυβερνήσεων, αποφεύγουν να τονίσουν όπως θα έπρεπε. Δηλαδή, είναι οι ιδιοκτήτες γαιών που αποκομίζουν τα μεγάλα κέρδη καθώς αυξάνονται οι αξίες των τοποθεσιών τους ειδικά στις πόλεις, ενώ τα κέρδη των καπιταλιστών επιχειρηματιών είναι μικρότερα.
Συχνά, ένας καπιταλιστής επιχειρηματίας είναι και γαιοκτήμονας. Τα κέρδη του από την αύξηση αξίας της τοποθεσίας του είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά της παραγωγής ή του εμπορίου του.
Είναι η κατακράτηση της προσόδου και όχι το νόμιμο κέρδος του κεφαλαίου που φέρνει αδικία.
5. Αυτό το απλό φαινόμενο ήταν γνωστό στους κλασικούς Σμιθ, Ρικάρντο κλπ, και νωρίτερα στους Φυσιοκράτες της Γαλλίας του 18ου αιώνα. Αλλά είναι γνωστό και σε μερικούς σύγχρονους όπως ο (μακαρίτης) R. Burgess, o Fred Harrison, o υποφαινόμενος και άλλοι στην Αμερική κι Ευρώπη. Όλοι συμβουλεύουν Γεωφορολόγηση, που είναι φορολόγηση των αυξανόμενων αξιών της γης σκέτης (δίχως κτίσματα ή άλλο εγγειοβελτιωτικό έργο πάνω στην τοποθεσία). Αλλά στου κουφού την πόρτα…
Αυτή η αύξηση αξιών λέγεται και υπεραξία ή πρόσοδος. Συνεπώς η Γεωφορολόγηση είναι η φορολόγηση της υπεραξίας ή προσόδου.
Ο Μαρξ γνώριζε άριστα το όλο φαινόμενο και το αναφέρει τόσο στα νεανικά του Χειρόγραφα (Παρίσι 1844) όσο και στα τελευταία του έργα όπως η Κριτική στα Προγράμματα Γκότα και Ερφούρτης (1875). Γράφει πως το καπιταλιστικό μονοπώλιο έχει τη βάση του στην ιδιοκτησία της γης. Γι’ αυτό στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο(1848) βάζει ως πρώτο μέτρο μιας αριστερής κυβέρνησης την φορολόγηση της προσόδου ή της υπεραξίας εδαφών και την πλήρη κοινωνικοποίηση των γαιών!
Μα οι σύγχρονοι «μαρξιστές» είναι ουσιαστικά σταλινιστές ή μαοϊστές και επομένως ψυχοπαθείς. Το να περιμένεις πως αυτοί καταλαβαίνουν τι έγραψε ο Μαρξ είναι σαν να περιμένεις με τυφλή πίστη την έλευση της Δευτέρας Παρουσίας. Γι’αυτό σε κανένα κομμουνιστικό καθεστώς το μέτρο αυτό δεν εφαρμόστηκε παρά μόνο στη χοντρή αρπαγή της γης από φθονερά κομματόσκυλα.
6. Ο Α.Παπαχελάς έγραψε στην Καθημερινή τότε (11-12/4/15) πως η επάνοδος στη χώρα μας των νέων που διαπρέπουν στο εξωτερικό θα φέρει αναγέννηση. Άλλοι πάλι θέλουν την επαναφορά των χρημάτων που φυγαδεύτηκαν στο εξωτερικό για να έχουμε ανάπτυξη. Άλλοι αρκούνται με επενδύσεις (σαν το Ελληνικό).
Παρότι σωστές εν μέρει, και οι τρεις σκέψεις είναι λάθος!
Γεωφορολόγηση είναι το μόνο κλειδί που μπορεί να ανοίξει την πόρτα στην ανάπτυξη και στην πολιτικο-οικονομική δικαιοσύνη κι ευημερία της κοινωνίας εδώ ή οπουδήποτε. Και η καλλιέργεια, φυσικά, της παραγκωνισμένης αρετής – φιλαλήθειας κι εντιμότητας! Αν συνεχιστούν οι παράλογες και διεφθαρμένες πρακτικές (όπως η εξαγορά ψήφων με χορηγήσεις κι επιδόματα, ούτε η επάνοδος των ξενιτεμένων ούτε πακτωλοί χρημάτων θα επιφέρουν πραγματική ανάπτυξη.
