1. Μετά τις δυναστείες Xia και Shang ήρθε η δυναστεία Zhou, η μακρύτερη από όλες, από το 1045 ως το 256 πκε.
Η περιοχή του λαού των Zhou βρισκόταν στα δυτικά και, όπως άλλοι λαοί, ήταν κι αυτός υποταγμένος αρχικά στους Shang (1570-1045 πκε). Συχνά συγκρούονταν μα τελικά υπερίσχυαν οι Shang. Από το 1099 ένας ικανός βασιλιάς των Zhou o Wen Wang, άρχισε να δημιουργεί συμμαχίες με άλλες φυλές μα ήταν ο δεύτερος γιός του Wang Wu που κατόρθωσε το 1045 να περάσει με μεγάλη δύναμη στην άλλη όχθη του Κίτρινου Ποταμού και στη μάχη Muye ανέτρεψε τους Shang και εγκαθίδρυσε τη Δυναστεία Zhou.
Ο βασιλιάς Wu πέθανε νέος και ο διάδοχος γιός του Chen ήταν πολύ μικρός για να αναλάβει τα βάρη του θρόνου, έτσι κυβέρνησε ως αντιβασιλέας ο αδελφός του Δούκας των Zhou που εκπαίδευσε τον ανιψιό του άρτια και το 1021 ο Chen ανέλαβε τα καθήκοντά του ως βασιλιάς. Ο Δούκας παρέμεινε ως μεγάλο, φωτεινό παράδειγμα σοφίας, δικαιοσύνης και ακεραιότητας.
2. Στη διάρκεια αυτής της μακροσκελούς Δυναστείας γεννήθηκαν κι αναπτύχθηκαν οι δυο μεγάλες φιλοσοφικές παραδόσεις της Κίνας, ο Ταοϊσμός και ο Κομφουκισμός με τις σέχτες και τα παρακλάδια τους.
Ο Λάο Τσε (ή Laodzi) έζησε ίσως το πρώτο μισό του 6ου αιώνα. Άλλοι τον τοποθετούν νωρίτερα κι άλλοι λένε πως είναι ένα καθαρά μυθικό πρόσωπο που δεν υπήρξε. Τάο Τε Τσινγκ ή Daode Jing (=Tao te Ching) είναι ο τίτλος του σύντομου βιβλίου που έγραψε με τα 81 κεφάλαιά του τα οποία οργανώθηκαν έτσι αργότερα. Εικάζεται πως αρχικά το κείμενο ήταν πιο ρευστό. Ο Ταοϊσμός εξελίχθηκε και σε θρησκεία. Το σύστημα διευρύνθηκε από μεταγενέστερους σχολιαστές και κυρίως τον Τζουάνγκ Τζου (300 πκε).
Λίγο αργότερα δίδαξε ο Κομφούκιος, σαφώς ιστορικό πρόσωπο (551-479 πκε). Και αυτή η διδασκαλία εξελίχθηκε σε θρησκεία μα η φιλοσοφία της έδινε έμφαση στις κοινωνικές σχέσεις και την ανάπτυξη ενάρετου χαρακτήρα – ενώ ο Ταοϊσμός αποσκοπούσε στην εσωτερική, μυστική ενόραση και αυτοσυνειδητοποίηση.
3. Παρότι ο σίδηρος έφερε νέα εποχή στην ιστορία των Zhou και της Κίνας, ωστόσο η Δυναστεία τους έγινε διάσημη για την εκτενή παραγωγή μπρούτζινων καλλιτεχνικών αντικειμένων, όπλων κι εργαλείων για κοινή χρήση.
Νωρίς, επίσης εδραιώθηκε το δόγμα της “εντολή του Ουρανού” την οποία όφειλε να υπακούει ο βασιλιάς για ένα ορθό και δίκαιο σύστημα διακυβέρνησης. Αυτό δίδασκε πως οι βασιλιάδες ή ηγέτες αντλούσαν την εξουσία τους από τον Ουρανό (tian) ή τους θεούς: οι Zhou πήραν την εξουσία από τους Shang διότι ο Ουρανός εγκατέλειψε τους Shang κι ευνόησε τους Zhou!
To σύστημα ήταν φεουδαρχικό με τα φέουδα να δίνονται στους συγγενείς του βασιλιά και να περνούν στους κληρονόμους τους. Οι ευγενείς αυτοί ουσιαστικά ήταν κάτοχοι και της γης και των χωρικών που ζούσαν κι εργάζονταν ως δουλοπάροικοι.
Πολύ αργότερα το όλο σύστημα εμπλουτίστηκε από την ηθική του Κομφούκιου και το yang και yin (Ουρανός και Γη, αρσενικό, θηλυκό) του Λάο Τσε.
4. Εκτός από την ανακάλυψη του σιδήρου και την κατασκευή ανθεκτικότερων εργαλείων, όπλων κι άλλων αντικειμένων, υπήρξε και η εφαρμογή νέας μεθόδου καλλιέργειας, η εκ περιτροπής (ή εναλλαγής) χρήση και διαφορετικής καλλιέργειας που άφηνε τα εδάφη να αναπαύονται. Είναι μια πολύ πιο αποτελεσματική μέθοδος. Επιπλέον, αναπτύχθηκε η καλλιέργεια της σόγιας.
Η στρατηγική στον πόλεμο επηρεάστηκε φυσικά από το βιβλίο Τέχνη του Πολέμου του Sun Tzu. Και το 342 εμφανίστηκε το ισχυρό τόξο, η βαλλίστρα (crossbow).
5. Η Δυναστεία Zhou χωρίζεται σε 2 μεγάλες περιόδους. Πρώτα η Δυτική ως το 770 που ήταν εποχή ειρήνης και ανάπτυξης κι ονομάστηκε “Άνοιξη-Καλοκαίρι”.
Μα εκεί στον 8ο αιώνα πολλοί ευγενείς άρχισαν να ανεξαρτητοποιούνται και να εξεγείρονται και πήγαν ανατολικά. Αυτή ήταν η 2η περίοδος που έληξε τον 5ο αιώνα όταν διάφορα κρατίδια ανεξαρτητοποιήθηκαν και πολεμούσαν μεταξύ τους. Αυτή ήταν η Τρίτη φάση. Μα το 221, όλα κατακτήθηκαν από τους Qin και ο ηγέτης τους Ying Zheng ενοποίησε τη χώρα σε μια ενιαία Αυτοκρατορία.
