Επειδή βλέπουμε ανθρώπους να μετακινούνται, αυτοκίνητα να τρέχουν, φυτά να βλασταίνουν και να μεγαλώνουν, πουλιά και αεροπλάνα να πετούν, έχουμε συνηθίσει στην κίνηση και τη θεωρούμε απλή ενέργεια.
Μα, όπως έδειξα στο προηγούμενο 318. Ταυτότητα: Κίνηση, είμαστε απόλυτα βέβαιοι πως ξέρουμε τι πραγματικά είναι “κίνηση”;
Επειδή η κίνηση φαίνεται να έχει διάρκεια, ταχύτητα, κατεύθυνση στον χώρο, ασυνέχεια, συνέχεια, περιοδικότητα, επιτάχυνση, επιβράδυνση κ.λπ., έτσι, διακρίνουμε κίνηση ευθύγραμμη, συνεχή, κυκλική (ή καμπυλόγραμμη), επιταχυνόμενη κ.λπ., όπως είναι τα γνωρίσματα που αναφέραμε.
Θα αγνοήσω την αρχή της σχετικότητας της κίνησης και τη σύγκριση των γήινων ταχυτήτων με την ταχύτητα του φωτός και τις σχετικές υποθέσεις. Το απλό γεγονός παραμένει πως δεν υπάρχει κανένας ικανοποιητικός ορισμός της ίδιας της “κίνησης” ούτε της “ταχύτητας” ούτε του “φωτός”.
Η απλή παρατήρηση μας οδηγεί, όπως γράφει ο P.D. Ouspensky (σ434, A New Model of the Universe, 1912-29, London, Routledge & Kegan Paul, 1953 και πολλές άλλες εκδόσεις), στον εντοπισμό 4 ειδών κίνησης. Ο Ουσπένσκι θεωρείται από πολλούς ακαδημαϊκούς αξιοπρόσεκτος φιλόσοφος και υπάρχει στη βιβλιοθήκη του Harvard ειδικό τμήμα με τα βιβλία και όλα τα χειρόγραφά του. Μα σχεδόν κανείς δεν τον μελετά ή δημοσιοποιεί τις φιλοσοφικές ιδέες του – ξέχωρα από τις ψυχολογικές που πήρε κι ανέπτυξε από τον Γκουρτζίεφ.
Τα 4 είδη κίνησης είναι τα εξής:
α) Πολύ αργή κίνηση, αόρατη ως κίνηση, όπως αυτή του μικρού δείκτη ρολογιού η οποία δείχνει τις ώρες (κίνηση του φεγγαριού, μεγάλωμα δέντρου).
β) Ορατή κίνηση, όπως ο δείκτης δευτερολέπτων, άνθρωπος που περπατά, αυτοκίνητο που τρέχει.
γ) Γρήγορη κίνηση όπως όταν ένα σημείο γίνεται γραμμή, όπως ένα αναμμένο σπίρτο που το κουνάμε πολύ γρήγορα, κυκλικά, στο σκοτάδι.
δ) Κίνηση τόσο γρήγορη που δεν φαίνεται, δεν αφήνει άμεση οπτική εντύπωση μα παράγει ορισμένα ορατά φαινόμενα, όπως μια σφαίρα ή ένα αεριωθούμενο μαχητικό που αφήνει μια μεγάλη ουρά αερίων.
Για τον επιστήμονα, φυσικό-μαθηματικό, τα 4 είδη κίνησης θα φανούν πολύ αφελή. Το μάτι, θα πει, μπορεί και “θυμάται” για 1/10 του δευτερολέπτου αυτό που είδε. Μα αν το παρατηρούμενο σημείο κινείται πιο γρήγορα, έτσι που η “μνήμη” του κάθε δέκατου να συγχωνεύεται με άλλες μνήμες, τότε το μάτι βλέπει μια γραμμή. Δεν είναι ότι το ίδιο το σημείο επεκτάθηκε και μεταμορφώθηκε σε γραμμή. Το θέαμα είναι υποκειμενικό: βρίσκεται μόνο στη νοητική μας αντίληψη. Στην πραγματικότητα, το κινούμενο σημείο (αναμμένο σπίρτο, μια σφαίρα, ένα τζετ) παραμένει το ίδιο αμετάβλητο σημείο και αλλάζει θέση. Και από τη δική του άποψη, ο επιστήμων έχει δίκιο.
Αλλά τα 4 είδη κίνησης είναι τελείως πραγματικά γεγονότα. Από αυτά εξαρτάται η σύνολη μορφή, η γενική όψη και η αμοιβαία σχέση των φαινομένων που συναποτελούν το σύμπαν.
Τα 4 είδη κίνησης δεν ανήκουν μόνο στην υποκειμενική μας αντίληψη. Δεν διαφέρουν μεταξύ τους μόνο λόγω του τρόπου που οι αισθήσεις και το μυαλό μας τις αντιλαμβάνεται. Διαφέρουν και από την υλική άποψη όπως αυτή εκδηλώνεται στην επίδραση και στα αποτελέσματα πάνω σε άλλα φαινόμενα.
Η κλίμακα των ματιών μπορεί να αλλάξει με το μικροσκόπιο ή το τηλεσκόπιο. Μα τα 4 είδη κίνησης δεν θα αλλάξουν (αργή, γρήγορη, πιο γρήγορη, πάρα πολύ γρήγορη), ούτε η αμοιβαία σχέση τους ούτε τα αποτελέσματά τους.
Τα 4 είδη κίνησης και η μεταξύ τους σχέση δημιουργούν τον ορατό υλικό κόσμο μας.
Και η αργή κίνηση (δηλ. το πρώτο είδος) είναι ακινησία για το τέταρτο είδος (σφαίρα, βολίδα).
Η κίνηση είναι, λοιπόν, ένα εικονικό φαινόμενο που εξαρτάται από την επέκταση ενός σώματος στις τρεις διαστάσεις του χρόνου – ή μια άποψη αυτού που λέμε “χρόνος”.
Το μυαλό μας δεν μπορεί να συλλάβει στην ολότητά τους τις διαστάσεις του χρόνου, ούτε καν να εικονίσει την επέκταση ενός σώματος στον χρόνο, αν και αυτήν τη χρονοδιάσταση τη συλλαμβάνει.
Ας μείνουμε, όμως, ως εδώ σήμερα.
