Μ18: Ο βεδικός Θεός Viṣṇu

Μ18: Ο βεδικός Θεός Viṣṇu

Στην αρχαία Ινδία υπήρχαν πολλές θεότητες. Tο ίδιο και στην Ελλάδα. Όπως στην Ελλάδα εξορθολογίστηκε το σύστημα με το γνωστό Δωδεκάθεο του Ολύμπου, ενώ υπήρχαν και άλλες (π.χ. Διόνυσος) έτσι και στην Ινδία εξορθολογίστηκαν κάπως σε 33 (στον Ουρανό, στον Μεσόχωρο και στη Γη) μα υπήρχαν και άλλες.

Πολλές από αυτές έπαψαν να λατρεύονται (π.χ. Aditi, Soma κλπ.) όταν αναπτύχθηκε η θρησκεία που χαλαρά και με ανακρίβεια ονομάζεται «Ινδουισμός». Έμειναν όμως ο Vishnu (<Viṣṇu), ο Rudra (τώρα με το όνομα Śiva/Shiva) η Sarasvatī κλπ., ενώ προστέθηκαν μερικές άλλες όπως ο Ganeśa, η Pārvatī κλπ.

Υπάρχει και ο Θεός Trimūrti (Τρίμορφος) που είναι η τριάδα Vishnu, Shiva και Brahmā. Ο Brahmā έχει ελάχιστους οπαδούς. Ο Vishnu και ο Shiva έχουν πολλούς. Ο δε Vishnu λατρεύεται ακόμα περισσότερο ως Krishna (<Kṛṣṇa), μία θεία ενσάρκωση avatāra (= θεία κάθοδος) από τις πολλές του Vishnu.

Στην τριάδα, ο Vishnu παρέχει τον αρχικό παλμό της δημιουργίας του σύμπαντος και τη συντηρεί, ο Brahmā εκτελεί τη δημιουργία επεκτείνοντας την και ο Shiva συγκρατεί τις άπειρες μορφές και βαθμίδες και τελικά την καταλύει.

Υπάρχουν μετα-βεδικά κείμενα που ανακηρύσσουν τον Shiva ως υπέρτατη θεότητα και μορφή του Απολύτου. Υπάρχουν άλλα (κυρίως η Bhagavad-Gītā) που ανακηρύσσουν τον Vishnu/Krishna.

Στο αρχαιότερο κείμενο όλων, το Rig-veda η ονομασία Śiva είναι γενικό επίθετο, και όχι όνομα θεού. Περιγράφει τον Rudra, θεό καταστροφικό μα και θεραπευτή, ως «ευοίωνο, ευεργετικό»!

Σε έναν ύμνο (Rig-veda 1.22.20) λέγεται: Οι θεοί πάντα κοιτούν προς τον ύψιστο ουρανό (ή την ύψιστη δρασκελιά) του Vishnu. Ο μύθος λέει πως ο θεός αυτός έκανε τρεις δρασκελιές: με την πρώτη κάλυψε τη Γη, με τη δεύτερη τον Μεσόχωρο και με την τρίτη τον Ουρανό. Τις δύο πρώτες οι θνητοί μπορούν να τις δουν όχι όμως την τρίτη.

Σε άλλον ύμνο (Rig-veda 1.156.2) λέγεται πως είναι συγχρόνως ο πρώτος (pūrvya) θεός και ο νεότερος (navīyas), αδημιούργητος που δημιουργεί τα πάντα. Ενώ νωρίτερα (1.154.4) μόνος συντηρεί και στηρίζει το τριπλό σύμπαν – Γη, Μεσόχωρο, Ουρανό.

Στον ύμνο 7.40.5 υπάρχει υπαινιγμός πως ο Rudra παίρνει τη δύναμή του κατευνάζοντας τον Vishnu.

Σε δύο μεταγενέστερα βεδικά κείμενα λέγεται να είναι ο ανώτατος θεός. Έτσι στο Aitareya Brāhmaṇa 1.1.1: ο Άγκνι (=φωτιάς) είναι ο κατώτερος (=γήινος) θεός ενώ ο Vishnu είναι ο ύψιστος και όλοι οι άλλοι βρίσκονται ενδιάμεσα. Στο Taittirīya Saṃhitā  5.5.1 επαναλαμβάνεται πως είναι ο ύψιστος των θεοτήτων (devatānāṃ paramaḥ).

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *