1. Ίσως να έχω ξαναγράψει για το θέμα. Δεν θυμάμαι. Θυμάμαι όμως πως ο μεγάλος στωϊκός Σενέκας στις Επιστολές του καταφέρθηκε δριμύτατα κατά των Ολυμπιακών – αγνοώντας προφανώς το ρητό (mens sana in corpore sano) «νους υγιής εν σώματι υγιεί», το οποίο δεν είναι απαραίτητα ορθό.
Πολλοί γνωρίζετε ασφαλώς πως ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες της εποχής μας, ο Βρετανός φυσικομαθηματικός Στίβεν Χόκινγκ βρίσκεται σε αναπηρικό καρότσι εδώ και δεκαετίες και με φωνητικά προβλήματα. Ο νους του όμως ξυράφι.
Αλλά δεχόμενοι το άσχετο αυτό ρητό, ας κοιτάξουμε την άλλη πτυχή του θέματος. Λέγεται πως ο αθλητισμός προάγει ευγενή άμιλλα ανάμεσα στους συναγωνιζόμενους, αδελφοσύνη και παρόμοια.
Προφανώς γι’ αυτό πρωταθλητές και μη παίρνουν διάφορες απαγορευμένες ουσίες – για να ενδυναμώσουν την ευγενική άμιλλα και την αδελφοσύνη τους. Γι’ αυτό επίσης γίνονται επαγγελματίες όπου, όπως στο ποδόσφαιρο ή στο ρινγκ, υπάρχουν μεγάλες αμοιβές, ή, σε άλλα πεδία, δέχονται κρατικές θέσεις ή γενναίες χορηγίες.
2. Το ίδιο γινόταν και στην αρχαιότητα. Βεβαίως, οι αθλητές αγωνίζονταν για τη νίκη και οι νικητές δέχονταν όλα τα δώρα που αυτή έφερνε.
Αλλά όταν ο αθλητισμός εμπορευματοποιείται, πού στην ευχή θα βρούμε την ευγενική άμιλλα; Εκεί που 2 ή 3 ηττημένοι, κάπως μουτρωμένοι, συγχαίρουν βιαστικά τον νικητή ο οποίος τους κοιτά αδιάφορα, να μην πω περιφρονητικά, και αμέσως μετά αρχίζει τον γύρο του θριάμβου;
Παρακολούθησα έναν αγώνα πινγκ-πονγκ. Κάποτε έπαιζα κι εγώ όταν είχα λίγο χρόνο. Ούτε για ευγενική άμιλλα ούτε για πρωταθλητισμό. Μόνο για να περνά η ώρα ευχάριστα με μερικούς φίλους/συμμαθητές.
Και οι δυο αντίπαλοι έδειχναν αγχωμένοι. Ο ένας κάπως πιο ψύχραιμος. Ο άλλος δεν κρατιόταν. Άπειροι μορφασμοί. Αναπηδούσε ή στριφογύριζε τη ρακέτα και τη φυσούσε όπως και το μπαλάκι. Ξεφυσούσε κι ανοιγόκλεινε το στόμα. Έσιαχνε συνεχώς το μπλουζάκι και σκούπιζε το πρόσωπο. Όποτε κέρδιζε έβγαζε μια πνιχτή κραυγή και κουνούσε τη σφιχτή γροθιά με ικανοποίηση. Νευρόσπαστο.
Προφανώς, αν οι αμοιβές είναι ικανοποιητικές, αξίζει τον κόπο.
3. Η Κάτια Λεντέκι, Αμερικανίδα κολυμβήτρια, σπάει τα ρεκόρ που η ίδια έχει κάνει νωρίτερα! Μπράβο της. Ωραία σεμνή κοπέλα. Το ίδιο και η Άννα Κορακάκη που πήρε χάλκινο στη σκοποβολή, ένα άθλημα άμεσα σχετικό με τη ζωντανή καθημερινότητα. Μα σεμνή και συγκεντρωμένη και η Κινέζα που πήρε το χρυσό και η νεαρή Ρωσίδα που πήρε το αργυρό. Πόσο θα κρατηθούν;
Ο μέγας Djokovic, νούμερο ένα ή δύο στο τένις, έχασε από τον σχεδόν άγνωστο Αργεντινό Ντελ Πότρο. Κι έκλαιγε! Τι να τους κάνεις τέτοιους (καλοπληρωμένους) πρωταθλητές που δεν μπορούν να χάσουν με λίγη αξιοπρέπεια ή σεμνότητα;
Το 1936 ο νέγρος Τζέσε Όουεν πήρε 4 χρυσά στους δρόμους ταχύτητας και στο άλμα σε μήκος στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου. Είχε όντως ευγενική συμπαράσταση (και άμιλλα) από τον Γερμανό αντίπαλο του σπρίντερ. Γενικά όμως οι Ναζήδες ντροπιάστηκαν και ο αρχιρατσιστής Χίτλερ το φυσούσε και δεν κρύωνε. Πόσοι όμως τον θυμούνται πια, παρότι το σχετικό φιλμ υπάρχει και προβάλλεται κατά καιρούς και τι γίνεται με το να θυμόμαστε αυτόν τον αληθινό άθλο; Ο ίδιος ο Όουεν πέθανε πάμπτωχος.
Υπάρχουν κι άλλοι γνωστοί που «έγραψαν ιστορία» με τους άθλους και τα ρεκόρ τους: ο Τσεχοσλοβάκος Ζάτοπεκ των μεγάλων αποστάσεων, ο Αμερικανός Σπιτζ που κέρδισε 7 χρυσά στο κολύμπι σε μια Ολυμπιάδα, ο Ρώσος Μπούμπκα και η Ρωσίδα Ισιμπάγιεβα που κυριάρχησαν στο άλμα επί κοντώ – και τόσοι άλλοι. Ποιος θα τους θυμάται και τι σημασία θα έχουν σε 100 χρόνια;
Ανοησία δεν είναι να λέμε πως γράφουν ιστορία;
4. Είναι πολύ αρρωστημένη επιδίωξη ο πρωταθλητισμός, κι ας τον έχουμε αποδεχθεί ως κάτι σπουδαίο με όλα τα ψεύτικα στολίδια που τον καλλωπίζουν, κι ας υπάρχει υπουργείο Αθλητισμού. Είναι μια ακόμα μέσα στις πάμπολλες βαρβαρότητες που συνιστούν τη σύγχρονη λούμπεν κουλτούρα.
Φουσκώνει τον εγωισμό υπέρμετρα κι εμποδίζει τον άνθρωπο να στραφεί στα πιο σοβαρά ζητήματα της ζωής.
Θα επανέλθω.
