1. Κάποτε ο Τζουάνγκ Τζου ονειρευόταν πως ήταν πεταλούδα και πετάριζε. Α, πόση διασκέδαση είχε να φτερουγίζει εδώ κι εκεί, όπως του άρεσε! Δεν ήξερε τότε πως ήταν ο Τζου. Μετά ξύπνησε απότομα κι είδε πως ήταν ο Τζου.
Δεν ήξερε τότε αν ήταν ο Τζου που είχε ονειρευτεί πως ήταν πεταλούδα ή αν ήταν μια πεταλούδα που ονειρευόταν πως ήταν ο Τζου.
Μεταξύ πεταλούδας και ανθρώπου σίγουρα υπάρχει διαφορά. Και αυτό καταδείχνεται με τη μεταμόρφωση των πραγμάτων…
2. Πώς γνωρίζουμε ότι το να απολαμβάνουμε τη ζωή δεν είναι μια ψευδαπάτη; Πώς είμαστε σίγουροι ότι με το να απεχθανόμαστε τον θάνατο δεν είμαστε σαν μικρά παιδιά που χάθηκαν και δεν ξέρουν τον δρόμο για το σπίτι τους;
Η όμορφη κυρία Λι ήταν κόρη ενός συνοριοφρουρού στην περιοχή Άι. Όταν την αιχμαλώτισαν στρατιώτες του κράτους Τζιν, έκλαψε τόσο που μούσκεψαν τα ρούχα της. Μα, μετά, όταν πήγε στο παλάτι, όταν μοιράστηκε το κρεβάτι με τον βασιλιά, όταν έτρωγε τα ωραιότερα φαγητά, μετάνιωσε για τα δάκρυα που είχε χύσει.
Α, πώς γνωρίζουμε ότι οι νεκροί δεν μετανιώνουν για την πρότερη λαχτάρα τους να ζήσουν κι άλλο;
Κάποιος που ονειρεύτηκε πως διασκεδάζει πίνοντας καλό κρασί μπορεί να ξυπνήσει και παθαίνοντας κάτι να κλάψει. Κάποιος που ονειρεύτηκε πως κλαίει πικρά μπορεί να ξυπνήσει και να ευχαριστηθεί το κυνήγι και το κρασί του.
3. Κατά τη διάρκεια των ονείρων μας δεν ξέρουμε πως ονειρευόμαστε. Μπορεί μάλιστα να ονειρευτούμε πως ερμηνεύουμε το όνειρο! Μόνο άμα ξυπνήσουμε καλά, ξέρουμε πως επρόκειτο για όνειρο – και συχνά δεν θυμόμαστε τι έγινε στον φαντασιακό εκείνο κόσμο.
Μόνο μετά τη μεγάλη αφύπνιση θα συνειδητοποιήσουμε πως και αυτό, η ενσωματωμένη μας ζωή, ήταν ένα μεγάλο όνειρο.
Όμως, οι ανόητοι νομίζουν πως είναι αφυπνισμένοι και είναι με θράσος σίγουροι πως είναι ηγεμόνες ή βοσκοί. Πόσο αναίσθητοι!
Εσύ και ο Κομφούκιος ονειρεύεστε – και οι δυο. Κι εγώ που λέω πως είστε όνειρο, κι εγώ όνειρο είμαι.
Αυτό είναι το αφήγημά μου. Μάλλον θα το θεωρήσετε παράλογο. Μα ίσως μετά από 10.000 γενεές, ίσως να παρουσιαστεί ένας σοφός μεγάλος που θα μπορέσει να το εξηγήσει καλύτερα – ένα διάλειμμα μικρό, ίσο με την πάροδο από το πρωί στο βράδυ.
4. Όταν πέθανε η γυναίκα του Τζουάνγκ Τζου, ο Hui Shi πήγε να τον συλλυπηθεί και τον βρήκε να τραγουδά και να χτυπά ρυθμικά σαν ένα τύμπανο μια κατσαρόλα. “Έζησα μαζί της, μεγάλωσε τα παιδιά μας, γεράσαμε οι δυο μαζί” έλεγε τραγουδιστά… Ο Χούι του είπε: “Το να μην πενθείς θα ήταν ήδη προσβλητικό. Με το να παίζεις το τύμπανο και να τραγουδάς ξεπέρασες κάθε όριο.”
“Μπα”, απάντησε ο Τζου. “Όταν πέθανε, αρχικά δεν μπόρεσα να αποφύγω το αίσθημα της απώλειας. Μετά όμως, ανακάλεσα την αρχή-αρχή, προτού έρθει σ’ αυτή τη ζωή. Όχι μόνο προτού έρθει σ’ αυτή τη ζωή, μα προτού πάρει μορφή. Όχι μόνο προτού πάρει μορφή, μα προτού πάρει τη ζωτική πνοή. Σε κείνο τον ενιαίο άμορφο κόσμο κάτι άλλαξε κι εμφανίστηκε η ζωτική ενέργεια. Η ζωτική ενέργεια άλλαξε κι εμφανίστηκε η μορφή. Με την αλλαγή στη μορφή εμφανίστηκε αυτή η ζωή. Τώρα, όμως ήρθε νέα μετάλλαξη που έφερε τον θάνατο.
Τώρα, πάλι, είναι σαν τη φυσική διαδοχή των εποχών – άνοιξη και καλοκαίρι, φθινόπωρο και χειμώνας. Έκλαιγα γοερά βλέποντάς την ξαπλωμένη να κοιμάται τον μεγάλο ύπνο. Μόλις συνειδητοποίησα πως η συμπεριφορά μου έδειχνε ότι δεν καταλάβαινα της Φύσης την αναπόφευκτη φορά, σταμάτησα.”
5. Πράγματι, ποιος πάει για το καλύτερο, κανείς μας δεν ξέρει σίγουρα.
Κι εμείς, αναγνώστες μου, ονειρευόμαστε και νομίζουμε πως είμαστε τα πρόσωπα που είμαστε και οι άλλοι αυτοί που είναι και ζούμε και δρούμε, και πετυχαίνουμε κι αποτυχαίνουμε, χαιρόμαστε και θλιβόμαστε με όσα συμβαίνουν, μα δεν θέλουμε να αποχωρήσουμε ποτέ και να χωρίσουμε από την ερωμένη μας ζωή. Κι ας μην ξέρουμε αν μας περιμένει κάτι καλύτερο στον άμορφο κόσμο από όπου εκπορευθήκαμε παίρνοντας τη μορφή που πήραμε – μορφή με νόηση και ζωτική πνοή και θύμισες θαμπές και μια βαθύτερη λαχτάρα, ακαθόριστη και αξεδίψαστη….
