1. Δεν νομίζω πως τα πολλά δισεκατομμύρια των ανθρώπων ανά τον κόσμο έχουν αντικειμενικότητα. Ούτε κι εγώ την έχω. Ούτε και κανένας από τους περισπούδαστους επιστήμονες ή όσοι τους επικρίνουν – σε οποιονδήποτε κλάδο και αν ανήκουν (Φυσική ως Ιστορία ή Κριτική Λογοτεχνίας).
Η αντικειμενικότητα είναι ένα πολύ σοβαρό ζητούμενο.
Όλοι, ακόμα και βρέφη, έχουμε παρελθόν – δηλαδή συνήθειες που δεν υποψιαζόμαστε. Δεν είναι μόνο οι πόζες, οι τρόποι που καθόμαστε, μιλάμε και γενικά φερόμαστε και άλλοι πιο εσώψυχοι. Το ότι είμαστε άντρες ή γυναίκες, το ό,τι είμαστε Έλληνες της πόλης, της υπαίθρου ή έχουμε ζήσει στο εξωτερικό – κι εδώ έχουμε πολλές συνήθειες. Μετά είναι η οικογένεια και η θρησκευτικότητά της, το σχολείο και το πανεπιστήμιο, το επάγγελμα και πολλά άλλα σχετικά.
Είναι και οι προηγούμενες ενσωματώσεις, και ας μην τις πιστεύουμε!
2. Η αμεροληψία, για την οποία επίσης γίνεται πολύς λόγος, επίσης είναι ένα όμοιο σοβαρό και ανεύρετο ζητούμενο.
Μα υπάρχει και μια σχεδόν πάντα λησμονημένη άποψη Δεν γνωρίζουμε το σύνολο του εαυτού μας, της ζωής, του σύμπαντος. Μόνο όταν γνωρίσουμε το σύνολο θα μπορέσουμε να έχουμε αληθινή αντικειμενικότητα και αμεροληψία.
Αυτό όμως, δηλαδή μια τέτοια γνώση κι επίγνωση, είναι, όπως έχουν τα πράγματα, μάλλον κάτι ανέφικτο.
Στην πραγματικότητα, όλα τα στοιχεία που ανέφερα στο §1 έχουν ισχύ σχεδόν για όλους μας, σχεδόν όλη την ώρα.
Μόνο αν και όταν θυμηθούμε έγκαιρα, ησυχάσουμε στον νου και αναστείλουμε συναισθήματα και αντιλήψεις που εισρέουν στον νου ορμητικά, θα επιτύχουμε κάποιο βαθμό μη-προκατάληψης ή μη-προτίμησης.
3. Οι διανοούμενοι συχνά, δυστυχώς, δημιουργούν προβλήματα εκ του μη όντος και τα διασπείρουν, άθελα ή θεληματικά, στο ευρύτερο κοινό των κοινών ανθρώπων που νομίζουν τώρα πως πρέπει να τα αποδεχθούν ως εγγενές ή εμμενές στοιχείο της ζωής.
Έτσι, επειδή δεν μπορούμε να είμαστε αντικειμενικοί, δεν κρίνουμε τίποτα!
Θα ήταν, βέβαια, ευχής μεγάλο έργο, αν μπορούσαμε να έχουμε οποιαδήποτε πληροφόρηση χωρίς να κρίνουμε αμέσως, όπως κάνουμε σχεδόν πάντα. (Και αυτή είναι μια ακόμα συνήθεια).
Μα πρέπει να κρίνουμε. Και υπάρχουν πολλά μικρά ή μεγάλα, τιποτένια ή σοβαρά που πρέπει να κρίνουμε – καλό κακό, χρήσιμο άχρηστο.
Η κρίση θα είναι υποκειμενική, προσωπική. Όπως ένα γούστο, μια αρέσκεια, ίσως, σχετικά με τη γεύση ή τη μουσική.
Και το κρινόμενο θα είναι καλό για μένα, χρήσιμο για μένα, ή όχι!
4. Υπάρχουν ακόμα και σήμερα μερικοί που πιστεύουν, ή έτσι διατείνονται, πως η Γη είναι επίπεδη και ο ήλιος περιφέρεται γύρω της!
Υπάρχουν πολλοί που ισχυρίζονται πως το Ολοκαύτωμα δεν έγινε, ούτε τα άλλα εγκλήματα των Ναζί και πως ο Χίτλερ είχε δίκιο να ξεκινήσει τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο με τα 60 εκμ νεκρών.
Σε κάθε τέτοια περίπτωση είναι θέμα επαρκούς πληροφόρησης. Αλλά πολλές φορές υπάρχουν άλλα ψυχολογικά στοιχεία που υπεισέρχονται και ρίχνουν ένα στρεβλωτικό φως στα δεδομένα ή τεκμήρια.
Πολλοί είναι κομμουνιστές σήμερα, παρά την κατάρρευση των καθεστώτων παντού (εκτός της Β. Κορέας), όχι διότι έχουν εμβαθύνει στο θέμα, αλλά διότι οι πατεράδες ή οι παππούδες τους ήταν και υπέστησαν δίωξη, βασανιστήρια, πολυετή φυλάκιση και παρόμοια.
Μα κρίσεις θα κάνουμε αναπόφευκτα. Τουλάχιστον ας παραμερίζουμε τον συναισθηματισμό των προσωπικών μας. Δεν είναι αντικειμενικότητα, μα είναι ό,τι καλύτερο διαθέτουμε.
