1. Χρησιμοποίησα σε αυτή τη σειρά άρθρων τον όρο “εξέλιξη” έτσι όπως τον χρησιμοποιούν οι πανεπιστημιακοί δηλώνοντας την ανάπτυξη ενός οργανισμού σε μια νέα πιο σύνθετη, πιο περίπλοκη μορφή με νέες ανώτερες εκφάνσεις νοημοσύνης και δεξιότητας. Όπως από τον πιθηκάνθρωπο στον άνθρωπο.
Υπάρχουν μερικές απόψεις ακόμα που πρέπει να εξεταστούν δίχως τις παρωπίδες των επιστημόνων που στην πλειονότητά τους, άσχετα με δικαιολογίες κι επεξηγήσεις που δίνουν συχνά, πιστεύουν πως ο υλικός κόσμος που εξετάζουν με τα σύνεργά τους (μικροσκόπια και τηλεσκόπια) είναι η πραγματικότητα.
2. Μια πρώτη και τρανταχτή αντίφαση στα λεγόμενα (και σκεπτόμενά) τους είναι πως ενώ δέχονται πως είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τα εξωτερικά αντικείμενα έτσι όπως είναι (δηλαδή το φαινόμενο καθαυτό, Ding an Sich όπως το διατύπωσε στα τέλη του 18ου αιώνα ο Γερμανός φιλόσοφος Im. Kant στο Prolegomena § 32), ωστόσο συνεχίζουν να γράφουν και να μιλούν σαν να κατέχουν την αλήθεια με τις μορφές των πραγμάτων και φαινομένων που μελετούν στον υλικό μας κόσμο. (Σε αυτό το τμήμα και στο § 5 είμαι ευγνώμων για βοήθεια από τον φίλο, καθηγητή Τ. Σουκισιάν.)
Μερικοί κριτίκαραν τον Καντ με φτηνές σοφιστείες (ιδεαλισμός κλπ.) ενώ είναι πασιφανές πως γνωρίζουμε στον νου μας ή στη συνειδησία (consciousness) μας παραστάσεις μόνο των αισθήσεων – και μόνο ανόητοι ή πωρωμένοι επικριτές το αρνούνται.
Μια 2η αντίφαση είναι πως δέχονται τον χρόνο (το βέλος ή τη ροή του χρόνου) ως τέταρτη διάσταση των υλικών πραγμάτων και μαζών που κοινώς βλέπουμε ως τρισδιάστατα, κι επομένως δεν ξέρουμε πώς αυτές οι τρισδιάστατες μορφές θα γνωρίζονταν ως τετραδιάστατες. Μα ενώ η 4η διάσταση έχει εισέλθει στις εξισώσεις τους και η Γενική Σχετικότητα του Αϊνστάιν την έχει ως βασικό παράγοντα, εξακολουθούν να μιλούν για τα φαινόμενα σαν να είναι τρισδιάστατα μόνο και δεν σκέφτονται μήπως (α) μερικά ανεξήγητα φαινόμενα στον κόσμο μας (τηλεπάθεια, εξωσωματικές εμπειρίες) ανήκουν σε ανώτερες διαστάσεις, και (β) μήπως υπάρχουν και άλλες διαστάσεις μη αντιληπτές από τις αισθήσεις μας!
Μια 3η αντίφαση είναι η απόρριψη φαινομένων όπως η τηλεπάθεια κι εμπειρίες déjà vu (έχω ξαναβρεθεί εδώ! Έχω ξαναδεί τον άνθρωπο!) για τις οποίες δεν μπορούν να εκφέρουν καμιά “επιστημονική” ανάλυση κι εξήγηση, ενώ αυτές είναι συνηθέστατα(;) γεγονότα στη ζωή. Οπωσδήποτε γίνονται “πειράματα” και γράφονται πολλά για τέτοια “παραφυσικά” φαινόμενα εδώ και δεκαετίες από ψυχολόγους και άλλους επιστήμονες (ο D. Josephson είναι φυσικός στο Κέμπριτζ Βρετανίας, η J. Utts είναι στατιστικός στο Davis, Univ. of California, o Dr. D. Radin Ηλεκτρολόγος Μηχ/κός με Διδακτορικό στη Ψυχολογία και πλούσια βιβλιογραφία πάνω σε αυτά τα θέματα, κλπ.). Μα και αυτοί δεν μπορούν να ξεφύγουν από παρατηρήσεις στο υλικό επίπεδο. Οι περισσότεροι είναι απόλυτα δογματικοί στο ότι δεν υπάρχουν, ή δεν μπορεί να αποδειχθεί πως υπάρχουν, τέτοια φαινόμενα. Μερικοί, πάλι, λένε πως η Φυσική δεν μπορεί να ασχοληθεί με αυτά.
3. Αυτή η διευκρίνηση είναι απολύτως απαραίτητη διότι, λόγω της αλματώδους και από μια άποψη τρομακτικής ανάπτυξης της τεχνολογίας, οι κοινοί άνθρωποι νομίζουν πως οι “επιστημονικές” θεωρίες και εικασίες είναι πάντα ορθές και θα δώσουν απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα και λύσεις σε όλα τα προβλήματά μας. Ο “επιστημονισμός” είναι η δεισιδαιμονία ή ο μύθος της νεωτερικής εποχής μας. (Για πειράματα “παραφυσικών” φαινομένων που έγιναν από επιστήμονες μα παραγνωρίζονται από την ευρύτερη μάζα τους, 279. Φιλοσοφία: Ψυχοκίνηση και τηλεκίνηση.)
Τέτοιες διευκρινήσεις θα γίνονται κατά καιρούς για να μην ξεχνούμε τους περιορισμούς επιστημών κι επιστημόνων που μένουν εγκλωβισμένοι στην υλική “πραγματικότητά” τους.
Πίσω στο θέμα μας τώρα.
4. O Sir James Lovelock και διάφοροι κατά καιρούς συνεργάτες του, που συμφωνούν με το κόνσεπτ του ζωντανού πλανήτη Γαία (βλ. Ιοί, πράξεις και ιδρώτας, § 4), καθόρισε τη Γαία ως “Μια πολύπλοκη οντότητα η οποία περιλαμβάνει τη βιόσφαιρα της Γης, την ατμόσφαιρα, τους ωκεανούς και το έδαφος. Η συνολική δομή συνιστά ένα σύστημα ανάδρασης [= ανατροφοδότηση: feedback, αγγλιστί] ή ένα κυβερνητικό [= διοικητικό, ελεγκτικό] σύστημα που αναζητάει το βέλτιστο δυνατό φυσικό [= υλικό] και χημικό περιβάλλον για τη ζωή στον πλανήτη”.
Αργότερα, μετά από μερικές συνδιασκέψεις 1985-2006 και αρκετές έρευνες και μελέτες το κόνσεπτ διευρύνθηκε να συμπεριλάβει και την ανθρώπινη παρουσία και τη νοόσφαιρα – μα τίποτα πιο δραματικό ή επαναστατικό.
Το ανατροφοδοτούμενο σύστημα είναι και ομοιοστατικό [= διατήρηση σταθερής κατάστασης στο εσωτερικό] όπως φαίνεται:
α) Η παγκόσμια επιφανειακή θερμότητα της Γης μένει σταθερή (μετά από μια αύξηση της ηλιακής ενέργειας).
β) Η ατμοσφαιρική σύνθεση παραμένει σταθερή επίσης (ενώ θα έπρεπε να έχει αστάθεια).
γ) Η αλμυρότητα των ωκεανών επίσης μένει σταθερή. Αυτά όλα είναι περίπλοκα θέματα και ο όρος “σταθερότητα” είναι σχετικός, μα γενικά υπάρχει μια ομοιοστατική κατάσταση.
5. Το κόνσεπτ Γαία δέχτηκε (και δέχεται ακόμα) πολλή κριτική που έλεγε πως πολλές απόψεις δεν εμπίπτουν σε εργαστηριακά πειράματα και πως ο πλανήτης Γη δεν είναι ζωντανός οργανισμός αφού δεν αναπαράγεται.
Στην τελευταία επικριτική αιτίαση οι φίλοι της Γαίας απάντησαν πως και το μουλάρι δεν αναπαράγεται μα υπάρχει πολύ αισθητά ως ζωντανό πλάσμα! Επίσης έδειξαν πως πολλές απόψεις εμπίπτουν σε εργαστηριακά πειράματα. Γιαυτό και η Γαία κέρδισε μια θέση στην αποδοχή επιστημόνων.
Υπάρχει μια άποψη που δεν συνάντησα σε μελέτες επιστημόνων, ακόμα και αυτών που αποδέχονται μεταφυσικά φαινόμενα.
Η Γαία περιλαμβάνει και την ιονόσφαιρα και το μαγνητικό της πεδίο, ίσως και μια ευρύτερη σφαίρα της βαρυτικής έλξης της, που καλύπτει το φεγγάρι, τον “δορυφόρο” της. Μπορούμε να πούμε πως η Γαία είναι έγκυος με, κυοφορεί, τη Σελήνη της!
Υπάρχουν μερικές θεωρίες για τη γένεση της Σελήνης. Μια μιλάει για μια σύγκρουση μεταξύ ενός μεγάλου πλανήτη σαν τον Άρη (ο οποίος διαλύθηκε) με τη Γη μας έτσι που μεγάλο μέρος της διέφυγε στο διάστημα κι ένα άλλο κρυσταλλώθηκε μέσα στο βαρυτικό πεδίο της Γης ως ο δορυφόρος Σελήνη.
Ίσως μια λειτουργία της Βιόσφαιρας και ίσως περισσότερο της Νοόσφαιρας είναι να τρέφει τη Σελήνη! Είναι, όμως, και πώς;
Θα επανέλθω.
