1. Αναμφίβολα, η βασική μονάδα της γλώσσας είναι ο φθόγγος (φώνημα) – α, ι, ο, ου, γε, δη, ζω κλπ. Όλα τα μέρη του λόγου (ονόματα, ρήματα κλπ) σχηματίζονται από τέτοιους φθόγγους.
Στην Ελληνική, και στις πλείστες γνωστές γλώσσες, λίγοι φθόγγοι έχουν κάποιο αποδεκτό νόημα. Όπως π.χ. το /α/ ως επιφώνημα που δηλώνει θαυμασμό, το /το/ που δηλώνει το ουδέτερο γένος και παρόμοια.
Σε πολλές περιπτώσεις οι λέξεις έχουν δυο ή περισσότερους φθόγγους και σχηματίζουν συγγενικές ομάδες ή οικογένειες με ένα κοινό βασικό στοιχείο. Π.χ. τιμ-ή, τιμ-ώ, τίμ-ημα, εκ-τιμάς, προ-τίμηση, έν-τιμος κλπ. Εδώ το κοινό στοιχείο είναι τιμ αλλά αυτό δεν υπάρχει ως ανεξάρτητη λέξη ή αυτεξούσιο μέρος του λόγου.
Στη Σανσκριτική απαντάμε το λεκτικό σπέρμα ή στοιχείο dhātu το οποίο κλίνεται και ως όνομα και ως ρήμα. Π.χ. το diś (προφέρεται dish) που είναι και θηλυκό με την έννοια ‘χώρος, σημείο, ορίζοντας, κατεύθυνση’, και ρήμα ‘δείχνω, κατευθύνω’! Από αυτό παράγονται άλλες λέξεις όπως diśā ‘περιοχή’, diśya ‘ατμοσφαιρικό, χωρικό’, ρήματα ava-/ā-/pra-diś-ati ‘επι-/κατα/-υπο-δείχνει’ κλπ. κλπ.
Μπορούμε να υποθέσουμε από τα σωζόμενα στοιχεία της Σανσκριτικής πως σε παλαιότερη εποχή όλοι οι φθόγγοι του αλφαβήτου ήταν dhātu. Διότι ακόμα και στη γνωστή μας πρώτη περίοδο απλά φωνήεντα (π.χ. i =‘πηγαιμός’ ή ṛ ‘ροή/κίνηση’) και σύμφωνα (π.χ. tu = ‘ενδυνάμωση’, mā = ‘μέτρηση’ κλπ) λειτουργούν ως dhātu και παράγουν πολλές λέξεις.
2. Υπάρχουν στη Σανσκριτική εννέα κατηγορίες ή τάξεις dhātu και καθεμιά κλινόταν διαφορετικά. Πιστεύεται πως κάθε λεκτικό σπέρμα ανήκε σε όλες ή πολλές κατηγορίες. π.χ. το √an = ανα- πνέω (συγγενικό με την ελληνική ‘άν-εμος’) παρουσιάζεται ως 1η ánati, 2η ániti, κι 6η anáti (προσέξτε τη διαφορά στον τόνο) αλλά δεν ξέρουμε πάντα αν σε παλαιότερες εποχές υπήρχε διαφοροποίηση στην έννοια και ποια ήταν αυτή – αλλιώς γιατί τέτοια συμπεριφορά;
Διαφορά βλέπουμε στο √gṛ. Αυτό στην 3η σημαίνει ‘ξυπνώ’ ‘και στην 9η σημαίνει ‘τραγουδώ’! Επίσης στο √ci που στην 1η και στην 5η σημαίνει ‘μαζεύω’ αλλά στην 3η ‘επισημαίνω’.
Από την άλλη, το √drā βρίσκεται μόνο στην 2η, μα παρουσιάζει δυο διαφορετικές έννοιες ανάλογα με τα συμφραζόμενα: ‘τρέχω’ (ελληνικό δρα-) και ‘κοιμάμαι’!
Δυστυχώς έχουμε μόνο αποσπασματικές ενδείξεις, κάποτε αντιφατικές.
Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι φθόγγοι όλοι ήταν dhātu. Πολλά dhātu είχαν δύο και περισσότερους φθόγγους (π.χ. dakṣ ‘δεξ-ιότης’, syand ‘ροή’). Αυτά αποτελούσαν το βασικό υλικό της γλώσσας.
Η ύπαρξη των dhātu στη Σανσκριτική θα έπρεπε να ανατρέψει όλες τις τρέχουσες θεωρίες για την καταγωγή της γλώσσας.
Οι περισσότερες λένε πως μπορεί να υπήρχαν αρχικά μερικές γλώσσες που στην πάροδο του χρόνου υπέστησαν φθορά και διασπάστηκαν σε διαφορετικές διαλέκτους που έγιναν αυτεξούσιες γλώσσες (Ελληνική, Λατινική, Γερμανική, Σλαβική κλπ ή Αραβική, Εβραϊκή, Κοπτική κλπ.) Όλες όμως ξεκίνησαν με φθόγγους όπως αυτοί των πουλιών ή ζώων που βαθμιαία έγιναν συλλαβές και λέξεις, φράσεις και τελικά γλώσσα.
Αυτή η θεώρηση ακολουθεί τη (νεο)δαρβινική εικασία για την καταγωγή κι εξέλιξη των πλασμάτων μέσω φυσικών και τυχαίων απρογραμμάτιστων επιλογών.
Η θεώρηση αυτή θα ίσχυε ίσως αν δεν υπήρχαν τα dhātu στη Σανσκριτική. Βρίσκουμε παρόμοιες ρίζες στην αρχαία Εβραϊκή και λίγες άλλες σε μη Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες (=Ελληνική, Γερμανική, Κελτική κλπ.) μα καμιά δεν έχει τον πλούτο κι εσωτερική συνοχή της Σανσκριτικής, που έχει πάνω από 1.000 dhātu εκ των οποίων περίπου 800 είναι πλήρως ενεργά.
Τώρα, αν επρόκειτο για 5 ή 10 περιπτώσεις, θα μπορούσαμε ίσως να δεχτούμε πως έγιναν τυχαία . Αλλά 800 (ή έστω 100) με τα ονόματα και τα επίθετα, με τις κλίσεις ρημάτων σε εννέα κατηγορίες με ενεστώτα, αόριστο, μέλλοντα, παρακείμενο κλπ, δεν είναι καθόλου πιθανό. (Θα ήταν σαν να λέγαμε πως κάπου σε κάποιο ορυχείο ανακαλύφτηκαν πλήρως σχηματισμένα κουτάλια και πηρούνια ποικίλων μεγεθών)
Χρειάζεται μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση που να περιέχει νοημοσύνη και πρόγραμμα ή σχεδιασμό. Αλλά αυτό είναι θέμα για άλλη μελέτη.
3. Η Βεδική Παράδοση από την αρχή δηλώνει πως υπάρχουν τέσσερα επίπεδα γλώσσας για έκφραση κι επικοινωνία. Τα τρία είναι κρυφά, εσωτερικά και μόνο το τέταρτο είναι φανερό καθώς το χρησιμοποιούμε στη (συν)ομιλία. Αργότερα, τα επίπεδα θα καθοριστούν μαζί με άλλες απόψεις.
Η επιθυμία για έκφραση vivakṣā γίνεται μια έκλαμψη που περιέχει όλο το νόημα sphoṭa. Αυτή ενεργοποιεί το απαραίτητο dhātu (ένα ή περισσότερα ) και αυτό εκδηλώνεται ως pada λέξεις στο νου που οργανώνονται συντακτικά. Αυτά είναι τα 3 επίπεδα που θα εκδηλωθούν στο τέταρτο της (συν)ομιλίας.
Στο μεταξύ ο Pāninī είχε διατυπώσει πλήρως το σύστημα γραμματικής της Σανσκριτικής στο έργο του Aṣṭādhyāyāyi και καθορίσει την επιφανειακή σύνταξη με την οποία λειτουργεί το μυαλό στην έκφραση και το βαθύτερο επίπεδο νοήματος. Υπάρχουν οκτώ πτώσεις ονομάτων αλλά και έξη αναγκαίες σχέσεις ονομάτων και ρήματος στην ενεργητική, μέση και παθητική φωνή: πλαίσιο, δράστης, άμεσο αντικείμενο, αποδέκτης, σύνεργο, αιτία.
Αυτά για τώρα. Θα επανέλθω.
