1. O προσοδισμός είναι μία από τις πολλές μορφές κλοπής που έχει εδραιωθεί παγκοσμίως σε όλες τις χώρες.
Τι είναι η πρόσοδος από την οποία προέρχεται; Ο Βρετανός οικονομολόγος ιστορικός Fred Harrison λέει: “Πρόσοδος είναι το πλεόνασμα υπεράνω του εισοδήματος που δίνεται στην εργασία και το κεφάλαιο” (The Traumatised Society, σ 32, Λονδίνο 2012). Δεν είναι ακριβής μα μας κάνει, νομίζω, αν λάβουμε υπόψη μας πως το κεφάλαιο (κτίρια, σύνεργα κλπ) είναι προεκτάσεις του ανθρώπινου οργάνου στην παραγωγική διαδικασία.
Λέγεται όμως και πλεόνασμα, υπεραξία (surplus value) και δημόσια αξία (public value) κατά τον A. Marshall και μερικούς άλλους.
Λέγεται ορθά “δημόσια αξία” διότι παράγεται όχι από την εργασία καθαυτή αλλά από τα πλεονεκτήματα που η κοινότητα προσδίδει στην τοποθεσία στο ευρύτερο πλαίσιο της Πολιτείας. Το δε προϊόν που οφείλεται στην εργασία λέγεται “ιδιωτική αξία”. Τα πλεονεκτήματα της τοποθεσίας προέρχονται από την πρόοδο της κοινωνίας σε πληθυσμό, γνώση, τεχνολογία, δημόσιες υπηρεσίες και πολιτισμικές δραστηριότητες.
2. Η σύγχυση που υπάρχει σχετικά με κέρδη και πρόσοδο είναι μέρος της μεγάλης σύγχυσης που αυτή την εποχή καλύπτει τα πάντα!
Κανονικά οι μαρξιστές κάθε τύπου θα έπρεπε να κατανοούν τη διαφορά αφού ο Μαρξ γράφει για την “απαλλοτρίωση της [μεγάλης] γαιοκτησίας και για την χρησιμοποίηση της προσόδου για τα έξοδα του κράτους” (Κομμουνιστικό Μανιφέστο, τέλος Β’ μέρος). Αλλού επίσης ο Μαρξ μιλάει για τα ολιγοπώλιά της γης και για την πρόσοδο. Οι μοντέρνοι μαρξιστές όμως κόλλησαν κι εγκλωβίστηκαν στο κεφάλαιο.
Δυστυχώς ούτε οι πανεπιστημιακοί δίνουν πολλή σημασία στον διαχωρισμό παρότι γνωρίζουν για την πρόσοδο. Υπάρχουν πολλές εξειδικευμένες μελέτες και όλα τα εγχειρίδια Οικονομικών δηλώνουν σε κάποια σελίδα πως ένας φόρος επί της προσόδου είναι ο μόνος φόρος που δεν προκαλεί στρεβλώσεις (= πληθωρισμό, ύφεση!) στην οικονομία. Μετά το ξεχνούν και ασχολούνται με άσχετα!
3. Περιττό ίσως να πούμε πως οι πολιτικοί και οι σύμβουλοι τους έχουν μαύρα μεσάνυκτα – διότι το μόνο πραγματικό τους ενδιαφέρον είναι πως να κερδίσουν την εξουσία και αν το επιτύχουν πως να μην τη χάσουν.
Έτσι κάθε κράτος φορολογεί αυτό που εύκολα καταλαβαίνει, δηλαδή τα κέρδη και τα εισοδήματα (που συμπεριλαμβάνουν και κέρδη από αγοροπωλησίες γης ή ενοίκια). Φορολογεί όχι τη δημόσια αξία που θα έπρεπε να πηγαίνει ολόκληρη στο κράτος, αλλά την ιδιωτική αξία που οφείλεται στις επενδύσεις κεφαλαίου και στην εργασία. Συνεπώς οι εργαζόμενοι παντού παίρνουν πολύ λιγότερα από όσα παράγουν – και σε αυτό οι μαρξιστές έχουν απόλυτα δίκιο, μα κατηγορούν λάθος παράγοντες.
Τα κράτη επίσης δανείζονται από τους προσοδιστές με τη μεγάλη περιουσία, συσσωρευμένη από μη δεδουλευμένα εισοδήματα, και αναπόφευκτα κάποια ώρα βυθίζονται σε ύφεση ή χρεοκοπούν.
Έτσι έχουμε διπλή κλοπή, διπλό σφετερισμό, και γι’ αυτό υπάρχει τόση δυστυχία διάχυτη στον κόσμο.
Το κράτος (το κάθε υπουργείο Οικονομίας) κλέβει από τους εργαζόμενους όλους καθώς με την άδικη, καταπιεστική φορολογία του σφετερίζεται μεγάλο μέρος της φυσικής αμοιβής των εργαζομένων-προλετάριων, διευθυντών, επιχειρηματιών κλπ. Και αυτοί φυσικά κάνουν ότι μπορούν να κλέψουν το κράτος.
Αλλά υπάρχουν και οι πονηροί επιχειρηματίες ιδιώτες που κλέβουν από την πρόσοδο καθώς σφετερίζονται τη δημόσια αξία, τη φυσική αμοιβή του κράτους, και όπως έγραψε ο Τζ. Στ. Μιλ, “πλουτίζουν στον ύπνο τους” και γίνονται πλουσιότεροι.
4. Ο νομπελίστας οικονομολόγος Joseph Stiglitz έδωσε μια προειδοποίηση στο βιβλίο του The Price of Iregularity (2012, Νέα Υόρκη). Η δυτική οικονομία δεν θα επιβιώσει, γράφει, αν συνεχίσει να παράγει την ανισότητα εισοδημάτων που προκαλούν κυρίως οι προσοδιστές/προσοδοθήρες (rent seekers). Και ορίζει τον προσοδισμό (ή προσοδοθηρία) ως επιχειρήσεις (corporations) με μεγάλη οικονομική δύναμη που μανιπουλάρουν τις αγορές ή τη νομοθεσία προς όφελός τους για να ιδιοποιούνται εισοδήματα που ανήκουν σε άλλους.
Μερικά χρόνια νωρίτερα, ο John Kay, τακτικός συνεργάτης των Financial Times που οι αναρχοαριστεροί θεωρούν όργανο του καπιταλισμού, έγραψε στη στήλη του (27-12-2009): “Μπορείς να πλουτίσεις με το να δημιουργήσεις πλούτο ή με το να ιδιοποιηθείς τον πλούτο που έχουν δημιουργήσει άλλοι. Όταν η ιδιοποίηση του πλούτου είναι παράνομη λέγεται “κλοπή” ή “εξαπάτηση”. Όταν είναι νόμιμη λέγεται από οικονομολόγους “προσοδοθηρία” rent- seeking!
Κανείς δεν νοιάζεται, όλοι το αποδέχονται. Αλλά είναι αίσχος για τους αριστερούς!
