1. Ακόμα και πριν τρεις ή τέσσερις χιλιάδες έτη, στη δεύτερη ή και τρίτη χιλιετία, πκε, οι άνθρωποι αναπολούσαν παλαιότερες εποχές όπου η ζωή, έλεγαν, ήταν πολύ καλύτερη. Και όντως υπάρχουν παραδόσεις και μύθοι για παρατεταμένες παλαιότερες περιόδους όπως η Ασημένια και η Χρυσή εποχή όπου οι άνθρωποι ζούσαν πολύ πιο ευτυχισμένα.
Τότε οι συνθήκες άλλαζαν πολύ αργόρρυθμα. Στις μέρες μας βλέπουμε μεγάλες, απότομες αλλαγές μέσα σε πενήντα ή και πέντε χρόνια.
Ποιος μπορούσε να εικονίσει στην δεκαετία 1900, με την απαρχή του καινούριου αιώνα, την κινητή τηλεφωνία, τα λάπτοπ, τα τουίτερ και τα άλλα κοινωνικά μίντια, ή την κατάρρευση της Σοβιετίας (1989) και την άνοδο της Κίνας σε υπερδύναμη μετά το 2000 – ενώ η Αμερική όλο και ξεπέφτει;
2. Αυτά μου ήρθαν στον νου, όταν σήμερα το πρωί σε πρωινή μου βόλτα, προτού ξυπνήσουν οι άνθρωποι, οι πολυκατοικίες, οι δρόμοι, περνώντας από μια γειτονιά άγνωστή μου, είδα μια ηλικιωμένη κυρία να σκουπίζει το βρεγμένο πεζοδρόμιο μπροστά στο σπίτι της, μια μονοκατοικία με μεγάλο, περιποιημένο κήπο.
Είχα ξανασυναντήσει τέτοια δραστηριότητα και άλλες φορές μα σε πολύ λίγα και συγκεκριμένα μέρη. Σπάνια.
Είναι μια παλαιά παράδοση που έχει εξαφανιστεί καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι ζούνε πια σε πολυκατοικίες ακόμα και στα βόρεια προάστια και όσοι ζούνε σε μονοκατοικίες δεν ενδιαφέρονται βάζοντας άλλες προτεραιότητες.
Μα εμείς που γεράσαμε τώρα θυμόμαστε αυτήν την πρακτική όπου οι νοικοκυρές (ή μια υπηρέτρια) έβγαιναν νωρίς τα πρωινά και καθάριζαν το δικό τους μέρος του πεζοδρομίου. Κι έτσι το μεγαλύτερο μέρος του δρόμου ήταν πιο καθαρό από ότι τώρα με τους καθαριστές του Δημαρχείου – που σπάνια εμφανίζονται.
3. Τότε οι νοικοκυρές σηκώνονταν πιο νωρίς να ετοιμάσουν το σπίτι, τον άντρα, τα παιδιά για την ρουτίνα της μέρας.
Οι πιο εύπορες οικογένειες είχαν και κάποια υπηρέτρια. Οι Ελληνίδες τότε δεν ντρέπονταν να πάνε σε υπηρεσία σε σπίτι ξένο. Γνωρίζω μία κυρία που το κάνει ακόμα και τώρα στα εξήντα της.
Υπήρχε εκμετάλλευση; Σίγουρα. Μα υπάρχει και τώρα και μάλιστα πολύ χειρότερη – από εργοδότες αφενός που απαιτούν και καταπιέζουν και από εργαζόμενους αφετέρου που δεν εργάζονται και κλέβουν.
Ήταν τότε πιο ήσυχος, πιο ήπιος ο ρυθμός της καθημερινότητας. Σήμερα έχουμε περισσότερη αγένεια, βιασύνη, επιθετικότητα και βία, μαγκιά κι εγκληματικότητα.
Τότε τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα σε φιλικά και γειτονικά σπίτια κι έπαιρναν κουραμπιέδες και μελομακάρονα. Τώρα το κάνουν για τα λεφτά μόνο στα γρήγορα και παράφωνα δίχως κέφι, δίχως προσοχή. Μόνο για τα λεφτά….
Τότε οι νοικοκυρές καθάριζαν το πεζοδρόμιο συνεισφέροντας κάτι στη γειτονιά…
Πάνε κείνα τα χρόνια… Προοδεύουμε, νομίζουμε… Τέτοια είναι η σχιζοφρένεια των καιρών μας: ενώ, επιπόλαια έστω, αναγνωρίζουμε την ανωτερότητα της δικαιοσύνης, αδιαφορούμε παγερά για την επικράτησή της.
