Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα πώς η άγνοια και το κακό εισήλθαν στη ζωή μας, πού και πότε – όπως δεν ξέρουμε ακριβώς πού και πότε κολλήσαμε τον ιό κάποιας επιδημίας που ξαφνικά απλώθηκε.
Μα μπορούμε όλοι να δούμε τον μηχανισμό που μας κρατά σε αιχμαλωσία στο δίχτυ της καθημερινής ζωής στην κοινωνία μας.
Η ζωτική και συναισθηματική λειτουργία μας εκδηλώνεται σε προτιμήσεις κι έλξεις αφενός και απορρίψεις και απέχθειες αφετέρου. Αλλιώς λέγεται «αρέσκεια (μου αρέσει) και απαρέσκεια (δεν μου αρέσει)». Σε πολλές περιπτώσεις υπεισέρχεται η λογική μας και λέει αυτό μου αρέσει διότι – και δίνει μια σειρά εξηγήσεων. Μου αρέσει το ψάρι διότι δεν επιβαρύνει τον οργανισμό. Ή λέει δεν μου αρέσει η ζάχαρη διότι κάνει ζημιά. Μα συνήθως προτιμούμε τα νόστιμα, εντυπωσιακά, αρμονικά, τα πράγματα που μας συγκινούν ευχάριστα και αποφεύγουμε τα δυσάρεστα.
Αυτοί είναι οι δυο κύριοι μοχλοί για τις επιλογές και αποφάσεις μας.
Κι έτσι δημιουργείται το κάρμα μας που ως δράση κι ενέργεια μας ωθεί αδιάκοπα σε νέες επιλογές και αποφάσεις.
Δεν ξέρουμε πώς, πού και πότε ξεκίνησαν οι αρέσκειες και απαρέσκειες. Όλοι και όλες γεννιόμαστε, ως φαίνεται, με άγνοια και με κάποιες προδιαθέσεις που αρχίζουν να εκδηλώνονται νωρίς καθώς μεγαλώνουμε. Ο ψυχισμός (ή ο νους) μας ως βρέφη δεν είναι παντελώς tabula rasa άδεια πλάκα, όπως διατείνονται πολλοί στοχαστές.
Έχουμε άγνοια, ως φαίνεται, μα φέρνουμε και προδιαθέσεις.
Έτσι οι δυο Ινδοί σοφοί φαίνονται να έχουν δίκιο. Ο ένας, ο πρώτος Shancaracharya λέει πως η βασική αιτία για τον ερχομό μας στον κόσμο αυτό και για την συνακόλουθη, αδιάκοπη κίνηση και δυστυχία μας είναι avidyā άγνοια. Ο άλλος, ο Ramanuja λέει πως είναι το anādi karma «άναρχη ή δίχως ξεκίνημα δράση».
Συμφωνούν και οι δυο μαζί και ο Πλάτωνας πως υπάρχουν δυο ειδών επιθυμίες και τρόποι δράσεις: αυτές που οδηγούν σε αιχμαλωσία στο δίχτυ και τη διαιωνίζουν και όσες οδηγούν προς την ελευθερία.
Ελευθερία υπάρχει σε δυο ξεχωριστά επίπεδα. Είναι πολιτική, κοινωνική, ταξική και παρόμοια. Επίσης είναι προσωπική με κάπως πιο αυστηρή έννοια: ελευθερία από φτώχεια, συμφορά, πόνο, δύσκολες συνθήκες, αρρώστια.
Πολύ πιο χρήσιμη είναι η ψυχολογική ελευθερία, αυτό που οι Ινδοί σοφοί ονομάζουν moksha «λύτρωση»! Αυτή η ελευθερία, λύτρωση, είναι πραγματική ελευθερία και ικανοποίηση – εσωτερική, ψυχική. Δεν επηρεάζεσαι από τις πολιτικές, κοινωνικές ή εθνικές συνθήκες. Δεν σε νοιάζει η τάξη και θέση σου στην κοινωνία, η περιουσία ή φτώχεια σου, η καλή ή κακή σου υγεία. Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν δυσκολίες, ελλείψεις, πιέσεις. Μα όποιες και αν είναι οι συνθήκες, εσύ νοιώθεις ικανοποίηση, ευτυχία, μόνιμα!
Δυστυχώς έτσι όπως είμαστε πιασμένοι στο παιχνιδιάρικο δίχτυ με τις φανταχτερές θηλειές του, δεν τα σκεφτόμαστε αυτά τα πράγματα. Ή παλεύουμε να βγούμε από μια θηλειά, ή τρέχουμε χαρούμενοι, ελεύθεροι για λίγο – ως την επόμενη θηλειά.
Όμως αυτή η ελευθερία–λύτρωση είναι το πιο επίκαιρο και καθημερινό στη ζωή μας. Γιατί το αγνοούμε;…
Έπεται συνέχεια…
