1. Ο μαθηματικός και φιλόσοφος, όπως θεωρείται, λόρδος Μπέρταντ Ράσελ (B. Russel 1872-1970) ήταν επίσης ένας από τους ηγέτες (και οπωσδήποτε ηγετική προσωπικότητα) του κινήματος του “Μονομερούς Αφοπλισμού” στη Βρετανία στη δεκαετία 1960. Φαντασθείτε τώρα τη “φιλοσοφική” σκέψη του λόρδου που ήθελε η χώρα του να απεμπολήσει το πυρηνικό οπλοστάσιό της και να μείνει έρμαιο στις ορέξεις της Σοβιετίας του Χρουστσόφ που δεν δίστασε το 1956 να στείλει τις φάλαγγες από σοβιετικά τανκς και πολυβόλα για να τσαλαπατήσει τους Ούγγρους που ζητούσαν ανεξαρτησία από το αρκουδίσιο αγκάλιασμα των Μπολσεβίκων.
Αυτός, λοιπόν, σε μια άλλη φιλοσοφική του έξαρση συμπαίρανε πως η διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους και τις πέτρες είναι πως οι άνθρωποι αντιδρούν σε πολύ περισσότερα ερεθίσματα. Ο λόρδος Ράσελ ήταν υλιστής.
Αυτή είναι όντως μια διαφορά. Μα η ουσιαστική διαφορά δεν έγκειται στην ποσότητα των ερεθισμάτων, αλλά στην ποικιλία και ποιότητα. Προβλέπουμε τον τρόπο αντίδρασης κάθε μιας πέτρας σε μια απειλή. Αλλά δεν μπορούμε να προβλέψουμε τον τρόπο αντίδρασης κάθε ανθρώπου σε μια απειλή. Οι άνθρωποι αντιδρούν διαφορετικά ο καθένας.
2. Κάποιος καθηγητής στη Νέα Σχολή Κοινωνικών Ερευνών υποστήριξε πως το νεογέννητο βρέφος μοιάζει με αυτοκίνητο έτοιμο να ξεκινήσει και να τρέξει.
Ναι, μπορούμε να σκεφθούμε αυτή την αναλογία. Μα είναι όντως έτσι;
Βλέπετε, το βρέφος μεγάλωσε μόνο του σε μια γυναικεία κοιλιά με τη βοήθεια του μητρικού οργανισμού, ενώ το αυτοκίνητο το έφτιαξαν κομμάτι κομμάτι άνθρωποι και μηχανές σε ένα εργοστάσιο. Μετά, το βρέφος κινείται, κουνάει χέρια και πόδια και εκφέρει γουργουριστούς ή στριγγλούς ήχους από μόνο του. Το αυτοκίνητο, ακόμα και το πιο εξελιγμένο μοντέλο, δεν μπορεί να ξεκινήσει δίχως κάποια παρέμβαση από τον άνθρωπο.
Και όμως αυτή η μηχανιστική αντίληψη είναι η βασική εικόνα του ανθρώπου στην υλιστική θεώρηση. Ο άνθρωπος είναι μια μηχανή. Ο άνθρωπος έχει, βέβαια, σκέψεις και συναισθήματα, ευαισθησία, λογική, εμπνεύσεις κλπ, μα αυτά όλα τα νοητικά φαινόμενα οφείλονται σε ηλεκτροχημικές ενέργειες και εκκρίσεις του εγκεφάλου. Κι εδώ, το υλικό σώμα (κυρίως ο εγκέφαλος που στον homo sapiens εξελίχθηκε μετά από χιλιάδες χιλιετίες) είναι η βάση και τα νοητικά φαινόμενα είναι το εποικοδόμημα.
3. Είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς γιατί υιοθέτησαν αυτή τη θεώρηση του υλισμού στοχαστές (φιλόσοφοι και επιστήμονες) διάφοροι ανά τους αιώνες. Στη δική μας σύγχρονη εποχή σημαντικοί προωθητές αυτής της (ψυχολογικής) υλιστικής θεώρησης ήταν οι Γερμανοί Λούντβιχ Φόιερμπαχ (1804-1872) και Καρλ Βογκ (1817-1895), της ίδιας περιόδου με τον Μαρξ, ο οποίος επηρεάστηκε σημαντικά από τον πρώτο μα μισούσε τον δεύτερο.
Βέβαια, εκ πρώτης όψεως, ναι, είναι φυσικό και εύκολο να θεωρούμε τον σωματικό οργανισμό μας ως βάση αφού είναι άμεσα αντιληπτός από τις αισθήσεις μας ενώ τα νοητικά φαινόμενα είναι αντιληπτά υποκειμενικά μόνο. Επίσης, είναι πλέον τεκμηριωμένο πως βλάβες σε ορισμένα μέρη του εγκεφάλου περιορίζουν ή διαγράφουν συγκεκριμένες νοητικές λειτουργίες. Και κανένας δεν έχει δει ή αντιληφθεί την ψυχή ή το πνεύμα (σε αντιδιαστολή με το σώμα) ανεξάρτητα ή ξεχωριστά από το σώμα.
4. Αυτά τα επιχειρήματα είναι αρκετά πειστικά. Και γι’ αυτό ο υλισμός εξαπλώνεται πιο εύκολα στην εποχή μας.
Αλλά στην Ιατρική αναγνωρίζεται πλέον πως πολλές παθήσεις είναι “ψυχοσωματικές”. Δηλαδή παθήσεις που ξεκινούν από νοητικά φαινόμενα όπως εμμονές, επαναληπτικές συνασθηματικές καταστάσεις, έντονα συγκινησιακά ξεσπάσματα και άγχη και παρόμοια. Αυτά τα φαινόμενα κάποια ώρα προκαλούν στομαχικές ή καρδιακές διαταραχές.
Στη θετική πλευρά, ορισμένες παθήσεις θεραπεύονται από γιόγκα και άλλες νοητικές ασκήσεις ή από την πίστη στο ότι το “πλασέμπο” που παίρνει ο ασθενής είναι θεραπευτικό φάρμακο!
Όπως έχω υποδείξει στο προηγούμενο άρθρο και άλλα, τα έσχατα υπατομικά σωματίδια μοιάζουν να αναπηδούν από ένα τεράστιο, σκοτεινό Άγνωστο που σίγουρα δεν είναι καθόλου υλικό. Και σε αυτό το Άγνωστο ενυπάρχει νοημοσύνη, που επίσης δεν είναι υλική, η οποία εκδηλώνεται αργότερα με ποικιλία δύναμης και λαμπρότητας σε μια ενσώματη μορφή όπως ο άνθρωπος.
Διότι αν δεν υπήρχε η νοημοσύνη στην πρωτουσία του κόσμου και των πλασμάτων, έστω εν δυνάμει, δεν θα μπορούσε να υπάρχει στην εξελικτική πορεία τους αργότερα! Διότι από το απόλυτο τίποτα δεν μπορεί να προέλθει κάτι εκτός από το ίδιο το τίποτα – όπως από το σπέρμα του ποντικού (που είναι η υλική πρωτουσία του) δεν μπορεί να προέλθει, δίχως εξωτερική επέμβαση, αετός ή ελέφαντας ή κάποιο άλλο όν, παρά μόνο ποντικός.
Τι είναι άραγε αυτό το κενό, το Άγνωστο, το οποίο ενέχει νοημοσύνη και από το οποίο ξεπηδούν τα πρώτα υποσωματίδια που μαζί με την αόρατη νοημοσύνη γίνονται η βάση για την έγερση των πάντων;
