του Κώστα Καλλίτση
Ποιο είναι το πρόβλημά μας με τις αγορές; Σύμφωνα με μια δαιμονολογική θεώρηση, οι αγορές διακρίνονται για τον σαδισμό τους. Δεν θα μας δανείσουν ούτε ευρώ αν δεν διευρυνθεί η λιτότητα, δεν συρρικνωθεί το κράτος σε αφρικανικά επίπεδα, αν δεν κατασταλεί κάθε κοινωνική διαμαρτυρία, αν -ίσως- δεν αναστείλουμε αυτοβούλως το εκλογικό δικαίωμά μας μέχρι νεωτέρας. Αυτά, είναι φτηνή προπαγάνδα κοινωνικής υποταγής.
Στη βάση της δαιμονολογικής, αναπτύσσεται η «αγωνιστική» θεώρηση, σύμφωνα με την οποία πρέπει/μπορούμε να γράψουμε στα παλαιότερα των υποδημάτων μας τις αγορές, ως αν ήμασταν το σύγχρονο γαλατικό χωριό που μένει ανυπότακτο μέσα σε όλη την αυτοκρατορία. Δυστυχώς, δεν διαθέτουμε το μαγικό φίλτρο ούτε κάποιον Πανοραμίξ.
Η δυσπιστία των αγορών οφείλεται, βασικά, σε δύο παράγοντες: (α) Στο βεβαρυμένο παρελθόν μας, που (β) έτι επιβαρύνεται από ένα ακατανόητο (για όλο τον υπόλοιπο κόσμο…) παρόν.
Το παρελθόν: Η διαχείριση των δημοσίων οικονομικών μας είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία της λέξης «greekstatistics» – κοινώς, «μαγειρεμένα στοιχεία». Τελευταίο αλλά κάθε άλλο παρά μοναδικό δείγμα, όταν εμφανίζαμε έλλειμμα 6% ενώ ήταν 15%, το 2009. Η διαφάνεια, ποτέ δεν υπήρξε το ισχυρό σημείο της χώρας μας –ούτε σήμερα είναι.
Το παρόν: Ιδιαίτερα μετά τις ευρωεκλογές, η χώρα εμφανίζεται να μη διαθέτει οποιαδήποτε πυξίδα. Αφότου μας δάνεισαν έστω με το σταγονόμετρο, οι αγορές άκουσαν ότι η (συντηρητική…) κυβέρνηση σκίζει σελίδα-σελίδα το μνημόνιο, ότι μονομερώς αποδεσμεύεται από όσα είχε συμφωνήσει με την τρόικα, αναστέλλει την εφαρμογή τους μετά τον κάβο της εκλογής προέδρου και ό,τι ήθελε προκύψει.
Οι αγορές φέρονται ως αγέλη επιδιώκοντας το κέρδος. Διερευνούν αν μπορούν να κερδίσουν στη βάση κάθε αφηγήματος που τους παρουσιάζεται. Αν τους προσφερθεί ένα αφήγημα κερδοσκοπίας με κοινωνική εξαθλίωση, θα εξετάσουν αν και πώς μπορούν να κερδίσουν από αυτό. Το ίδιο θα κάνουν αν τους προσφερθεί ένα συνεκτικό αφήγημα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Ούτε φιλανθρωπικά ιδρύματα είναι ούτε σαδιστές. Δεν είναι αναγκαίο να συρθούμε στην εξαθλίωση (άλλως, δεν θα μπορούσε να δανειστεί η Σουηδία, η Ολλανδία κ.ά.). Δεν δείχνουν σοβαρότητα οι έφοδοι σε ανεμόμυλους. Αυτό που χρειάζεται είναι να αποκτήσουμε ένα εθνικό σχέδιο (πέντε χρόνια στην κρίση, δεν διαθέτουμε…) με τέσσερα χαρακτηριστικά: Να είναι (α) αξιόπιστο, (β) υλοποιήσιμο, (γ) να έχει σταθερή βάση την ευρύτερη συναίνεση και (δ) να πυροδοτεί οικονομική μεγέθυνση.
Το καλύτερο πεδίο για να το υλοποιήσουμε, είναι η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη. Η Ε.Ε. ήταν η απάντηση της Γηραιάς Ηπείρου στον κίνδυνο ενός ευρωπαϊκού διχασμού και ενός νέου πολέμου, η επιλογή της ειρήνης. Η Ευρωζώνη, ειδικά, ήταν η απάντηση στην κυριαρχία των αγορών, που αξιοποιούσαν συναλλαγματικές και άλλες οικονομικές διαφορές των ευρωπαϊκών κρατών για να λεηλατούν τις οικονομίες τους.
Ο δρόμος της περαιτέρω ενοποίησής της, στην κατεύθυνση της ομοσπονδίας, είναι ο δρόμος της διεκδίκησης της ευρωπαϊκής αυτονομίας από την απόλυτη κυριαρχία των αγορών. Ισχυρές ευρωπαϊκές δομές χρειαζόμαστε. Το πολιτικό τους περιεχόμενο θα αλλάζει, ανάλογα με την κάθε φορά δημοκρατικά εκφρασμένη βούληση των ευρωπαϊκών λαών. Αυτές οι δομές είναι η ασπίδα μας. Αν τη θέλουμε, θα πρέπει να τη σεβόμαστε.
ΥΓ.: Τυχαίνει μεταξύ των πιο «αδιάλλακτων» πολέμιων των αγορών να είναι και οι πολέμιοι της συμμετοχής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη – η «συνιστώσα της ανοησίας». Οπως έγραφε ο Λένιν, πηγαίνοντας όλο πιο αριστερά, καταλήγεις στις θέσεις της δεξιάς…
Πηγή: Καθημερινή
