Το ερώτημα είναι λάθος. Όπως και το ερώτημα πώς θα παρατηρήσουμε τον έσχατο παρατηρητή ή θεατή που θεάται τα πάντα, όσα μας συμβαίνουν στο νου και στο σώμα, μα δεν επηρεάζεται.
Αυτό είναι μεγάλο παράδοξο και παράλογο στη σύνολη φιλοσοφική και ψυχολογική παράδοση της Δύσης. Ναι, ορθά, μερικοί όχι πολύ γνωστοί στοχαστές, ιδίως στις δύο δεκαετίες μετά τον 2ο ΠΠ, επισήμαναν το γεγονός πως το μυαλό και ολόκληρος ο νους, παρατηρείται από κάποια ανώτερη, λεπτότερη δύναμη. Μα επειδή δεν είχαν τα εργαλεία της Βεδικής Παράδοσης (όπως στα άρθρα 191. Ψυχολογία: Ο νους στη Βεδική Παράδοση και 192. Ψυχολογία: Ο νους στη Βεδική Παράδοση (2) επέκτειναν μια σειρά παρατηρητών επ’ άπειρο! Μα στο εκδηλωμένο σύμπαν δεν υπάρχει άπειρο: παντού υπάρχουν όρια και περιορισμοί, αν και πολλά μεγέθη μοιάζουν σχεδόν απέραντα. Μα μόνο το Απόλυτο είναι άπειρο, απέραντο και απεριόριστο.
Ο νους ή το εγώ που θέτει το ερώτημα δεν μπορεί να γνωρίσει τον Εαυτό και η ουσία του είναι πάρα πολύ χοντρή και ασύμβατη με την ασύλληπτη λεπτή ουσία του Εαυτού.
Η αληθινή φύση μας, όπως διδάσκουν τα Βεδικά κείμενα (κυρίως οι Ουπανισάδες) είναι αμετάβλητη οντότητα (sat), συνειδησία/νοημοσύνη (cit) και μακαριότητα/ευτυχία (ānanda). Μα δεν το πιστεύουμε ή κατανοούμε.
Υπάρχουμε ως όντα με σώμα, νου και φύση ανθρώπινη (έχουμε sat!) σε αυτόν τον κόσμο. Και το ξέρουμε: έχουμε συνειδησία, έχουμε επίγνωση της ύπαρξής μας και πολλών πραγμάτων που μας συμβαίνουν εξωτερικά κι εσωτερικά στον ψυχισμό μας (cit).
Μα καθώς αφήνουμε την αθωότητα κι ευδαιμονία του μικρού παιδιού, καθώς μεγαλώνουμε, ολοένα περισσότερο νιώθουμε να μας λείπει το τρίτο στοιχείο, η ευτυχία/μακαριότητα. Και την κυνηγάμε, ψάχνοντας εδώ κι εκεί, αποκτώντας ετούτο ή το άλλο και βρίσκοντας ευχαρίστηση, μα όχι μόνιμη!
Οι μάζες των ανθρώπων περνούν πολλές ενσωματώσεις, με διαφορετικό τύπο ανθρώπου, σε διαφορετικούς ρόλους και σε διαφορετικές συνθήκες, επιδιώκοντας την ευτυχία σε μια ή άλλη μορφή. Μερικοί παίρνουν μια πόζα λέγοντας «Εγώ θέλω γνώση ή ελευθερία, ή δύναμη κι επιρροή» και παρόμοια. Μα θέλουν αυτό που θέλουν, διότι νομίζουν πως αυτό θα τους δώσει τη μόνιμη ευτυχία που κατά βάθος επιθυμούν.
Γενικά, όμως, οι άνθρωποι συγχέουν την ευχαρίστηση με την ευτυχία. Νομίζουν πως η ευχαρίστηση που δίνουν τα σοκολατάκια, η μπριζόλα ή το ψάρι, το κονιάκ ή το κρασί, τα κομψά ρούχα και τα ταξίδια, το σεξ και ο ύπνος και άλλες περιπέτειες, θα γίνει θαυματουργά μόνιμη ευτυχία. Μα δεν γίνεται.
Αυτή η βαθύρριζη επιθυμία για την ευτυχία και η επιδίωξή της (με όλο το συνεχές σκέψιμο, τους υπολογισμούς και σχεδιασμούς μας) είναι το βασικό εμπόδιο. Το κατανοούμε; Όχι!
Πώς θα το κατανοήσουμε αυτό;
Πρέπει να βρούμε μια Σχολή που θα μας διδάξει, πρώτα θεωρητικά μα γρήγορα και πρακτικά, τι είδους ον είμαστε και τι βαρίδια βαρβαρότητας κουβαλάμε. Το να ξέρουμε μόνο διανοητικά αυτά που γράφουν τα βιβλία και λένε οι παλαιοί σοφοί, δεν ωφελεί. Μακρόχρονα αυτές οι πληροφορίες γίνονται και αυτά βαρίδια κι εμπόδια. Πρέπει να κατανοήσουμε πρακτικά με όλο το είναι μας και βαθμιαία να αφήσουμε να διαλυθούν τα βαρίδια και οι περιορισμοί.
Χρειάζεται χρόνος εφαρμογής και υπομονή.
Πρέπει επίσης η Σχολή να μας διδάξει την ορθή χρήση της ενέργειας με την οποία ερευνούμε και μαθαίνουμε, δηλαδή τη χρήση της νοημοσύνης μας. Διότι μόνο μια ισχυρή ευθυκρισία θα διαλύσει τα εμπόδια: αυτή θ’ ανοίξει τον δρόμο προς τη μακαριότητα που αρχίζει ως ησυχία του νου, γαλήνη συναισθημάτων και σιωπή που, όμως, φέρνει γνώση δίχως λόγια.
Χρειάζεται χρόνος και υπομονή επιπρόσθετα!
