Είναι φιλοσοφικό και θρησκευτικό θέμα η μετενσωμάτωση ή μετεμψύχωση και όπως αλλιώς λέγεται. Μα είναι και ιστορικό, διότι άσχετα με τα θεολογικά δόγματα, στην αρχική διδασκαλία του Χριστιανισμού η μετενσάρκωση ήταν μέρος της διδασκαλίας. Τα τεκμήρια είναι λιγοστά.
1. Το θέμα το εξέτασα εκτενέστατα στα άρθρα 18. Φιλοσοφία: Μτενσωμάτωση Β , Γ, Δ, Ε. Σήμερα θα αρκεστώ σε ένα σημείο. Στο Κατά Ματθαίο, 11.14, ο Ιησούς μιλώντας για τον Ιωάννη τον Βαπτιστή λέει– “ει θέλετε δέξασθαι, αυτός εστίν ο Ηλίας ο μέλλω έρχεσθαι. Ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω.” (Ο Ιωάννης είναι, αν θέλετε να το δεχτείτε, ο Ηλίας που επρόκειτο να έλθει. Όποιος έχει αυτιά να ακούει ας ακούσει.). Ο Ηλίας είχε πεθάνει πριν μερικούς αιώνες!
Στην πραγματικότητα η μετενσάρκωση/μετεμψύχωση ήταν μια ιδέα που πάρα πολλοί Χριστιανοί ασπάζονταν τους πρώτους 5 αιώνες.
2. Ο Κλήμης Αλεξανδρινός (περ.150 – 215 περ.) δίδασκε, σε αντίθεση με άλλους σύγχρονους και μεταγενέστερους, πως η Δημιουργία δεν έγινε από το τίποτα αλλά από την αιώνια (προϋπάρχουσα) Ουσία (ίσως να εννοούσε του Θεού, αν και δεν το λέει). Επίσης πως ο κόσμος αναγεννιόταν/αναπαραγόταν (σε αιώνια επανάληψη, όπως στους Πυθαγόρειους και τον Ηράκλειτο) και πως ο άνθρωπος μετενσωματωνόταν (ή μετενσαρκωνόταν)! (Βλ. Προτρεπτικός…1.6 “Και όμως υπάρχουμε πριν τη θεμελίωση του κόσμου…αφού είμαστε στον Θεό” και Στρωματείς 4.160.3: “Διότι καθώς κάθε γέννηση ακολουθεί την προηγούμενη, οδηγούμαστε- σε βαθμιαία πρόοδο προς την αθανασία”.)|
3. Μαθητής του Κλήμη ήταν ο Ωριγένης (Αδαμάντιος: περ.185 – 251 περ.) που πρωτοδιδάχτηκε από τον πατέρα του Λεωνίδη, ο οποίος θανατώθηκε το 202 για τον Χριστιανισμό του (επί Σεπτίμου Σεβήρου). Ήταν ο πρώτος Χριστιανός που συστηματοποίησε τη θεολογία στο Περί Αρχών που δεν διασώθηκε παρά αποσπασματικά, και εξίσου σημαντικός με τον Αυγουστίνο ωσότου αναθεματίστηκε από τη Σύνοδο Κωνσταντινούπολης (υπό την αιγίδα της Θεοδώρας και του Ιουστινιανού) το 553. Είχε ήδη καταδικαστεί σε Σύνοδο της Αλεξάνδρειας (υπό τον Θεόφιλο) το 400. Υπήρχαν έριδες μεταξύ εκείνων που θαύμαζαν τον Ωριγένη και όσων εναντιώνονταν από τον 3ο κιόλας αιώνα. Μετά το 553 σταμάτησαν καθώς επικράτησε αναθεματισμός του θεολόγου-φιλόσοφου από τον Ιουστινιανό.
Ο Ωριγένης που μάλλον μαθήτευσε και στη Σχολή του Αμμώνιου Σακκά, όπου μαθήτευσε και ο Νέο-πλατωνιστής Πλωτίνος (!), δίδασκε την προΰπαρξη της ψυχής που ενσωματώνεται και μετενσαρκώνεται: “Κάθε ψυχή εισέρχεται στον κόσμο ενδυναμωμένη από τις νίκες ή αδυνατισμένη από τα παραπατήματα της προηγούμενης ζωής. Η θέση της σε αυτόν τον κόσμο τώρα καθορίζεται από το τι κέρδισε και τι απέβαλε νωρίτερα ”, Περί Αρχών Γ’ 1.23)
Την ίδια ιδέα εκφράζει με μεγάλη σαφήνεια και στο Κατά Κέλσου: “Δεν είναι λογικό το ότι κάθε ψυχή…οδηγείται σε ένα σώμα σύμφωνα με πράξεις που έγιναν νωρίτερα;…Η ψυχή χρησιμοποιεί το σώμα για κάποιο διάστημα…αλλά το σώμα, καθώς αλλάζει [=γερνά, φθείρεται], γίνεται λιγότερο κατάλληλο και αφήνεται για νέο”.
4. Μετά τις πρώτες (στα τέλη 3ου αιώνα) επιθέσεις κατά του Ωριγένη, τον υπερασπίστηκαν πάρα πολλοί – Εύσεβος Καισαρείας, ο Πάμφιλος, ο Δίδυμος Τυφλός, ο Ρουφίνος και άλλοι πολλοί (332-395).
Μα και ο αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου, Γρηγόριος Νύσσης, επίσης έγραψε στην Κατηχητική του: “Στην παρούσα ζωή χρειάζεται η ψυχή να δεχτεί κάποια θεραπεία για να καθαριστεί από τα τραύματα της αμαρτίας. Στην τωρινή ζωή, η θεραπεία είναι η αρετή που θα θεραπεύσει τα τραύματα. Αν μερικές ουλές δεν θεραπευθούν στην παρούσα, τότε η θεραπεία συνεχίζεται στη μέλλουσα ζωή.”
Αυτά ας αρκέσουν.
Σήμερα πάρα πολλοί Χριστιανοί σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης πιστεύουν στη μετενσωμάτωση. Ίσως και μερικοί της Εκκλησίας.
