1. Όλοι μας ψάχνουμε για μόνιμη ευτυχία ή ικανοποίηση. Γιατί δεν είμαστε ευχαριστημένοι έτσι όπως είμαστε; Διότι νιώθουμε ανικανοποίητοι (και ανικανοποίητες γυναίκες). Κάτι μας λείπει μα δεν ξέρουμε τι. Επειδή νιώθουμε πως κάτι άπιαστο, απροσδιόριστο μας λείπει, νιώθουμε ανεπαρκείς, ανολοκλήρωτοι.
Οι ενδείξεις γι’ αυτήν την πεποίθηση παρουσιάζονται στη σταθερότητα και τη δύναμη με την οποία επιδιώκουμε ασφάλεια κι ευχαρίστηση. Όλες οι δραστηριότητες, όλες οι προσπάθειες, όλοι οι αγώνες μας, είναι εκδηλώσεις αυτής της καταναγκαστικής παρόρμησης να γίνουμε επαρκείς, πλήρεις. Διότι, εκτός από αραιές, σπάνιες περιπτώσεις, σε όποιες συνθήκες κι αν βρεθούμε, νιώθουμε τη γνωστή μας έλλειψη.
Μα πώς μπορούμε να έχουμε βεβαιότητα γι’ αυτήν την αντίληψη;
Διότι ξέρουμε πως κάνουμε λάθη στις αντιλήψεις μας. Γι’ αυτό τις αλλάζουμε. Κάποτε γρήγορα, κάποτε μετά από καιρό. Χρειάζεται πρώτα να αντιληφθούμε το λάθος μας.
Τι είναι λάθος αντίληψης;
2. Αν κοιτώντας κάτι δεν το βλέπουμε, δεν το αναγνωρίζουμε γι’ αυτό που είναι, κάνουμε λάθος και το αντιλαμβανόμαστε για κάτι άλλο – που δεν είναι. Η αποτυχία μας να το δούμε ορθά οδηγεί σε λαθεμένη αντίληψη της αληθινής ταυτότητας και φύσης του. Αν κάτι μένει καλυμμένο, κρυμμένο, αθώρητο, τότε έχουμε άγνοια του πράγματος. Αλλιώς, αν το βλέπουμε ως κάτι άλλο από αυτό που είναι, κάνουμε λάθος.
Αν βλέπαμε μόνο τον ίσκιο;
Βλέπεις από μακριά στον δρόμο τον φίλο ή τη φίλη σου να πλησιάζει, μα πολύ γρήγορα αντιλαμβάνεσαι πως έκανες λάθος: είναι άλλο πρόσωπο – και η χαρά σου εξατμίζεται.
Ο μύωπας γείτονας και η οξυδερκής γυναίκα του περπατούν στο μονοπάτι του πάρκου το σούρουπο. Εκείνος ξαφνικά διστάζει βλέποντας έναν όγκο σκοτεινό, απειλητικό λίγο πιο πέρα. Εκείνη όμως βλέπει πως είναι ένα θαμνώδες φυτό. Και οι δυο κοιτούν το ίδιο αντικείμενο. Εκείνος βλέπει κάτι άλλο από αυτό που είναι πράγματι. Εκείνη βλέπει αυτό που είναι – όπως θεωρείται να είναι στη συνηθισμένη εμπειρία των κοινών ανθρώπων.
Τα ζώα δεν κάνουν τέτοια λάθη. Ούτε για την ταυτότητά τους ούτε για άλλα πλάσματα ή πράγματα. Το άλογο δεν προσπαθεί να μάθει να πετάει. Η αγελάδα δεν θλίβεται επειδή η πλαϊνή αγελάδα παράγει περισσότερο γάλα. Η γάτα δεν χαίρεται επειδή δεν είναι ποντίκι!
Εμείς κάνουμε λάθη και για τον εαυτό μας και για άλλα πλάσματα και πράγματα. Νιώθουμε χαρά και θλίψη, ενθουσιασμό και απογοήτευση. Και σε κάθε περίπτωση ξεχνούμε πως είναι κάτι παροδικό νομίζοντάς το μόνιμο!
3. Μήπως παρομοίως κάνουμε λάθος και στην εκτίμησή μας πως είμαστε ανεπαρκείς κ.λπ.;
Διότι ξέρουμε πως υπάρχουν στιγμές που νιώθουμε πολύ ευτυχισμένοι, πολύ ευχαριστημένοι, επαρκείς, πλήρεις. Και τέτοια κατάσταση έρχεται από μόνη της. Δεν θέλουμε κάτι να αλλάξει, δεν θέλουμε κάτι περισσότερο. Και όταν νιώθουμε εκείνη την επάρκεια, εκείνη την πληρότητα, δεν επιδιδόμαστε στην προσπάθεια να κάνουμε κάτι για να βρούμε ικανοποίηση.
Κάτι μας διαφεύγει. Έχουμε αυτή τη διπλή θεώρηση. Αφενός την εμπειρία του ανικανοποίητου, ανολοκλήρωτου εαυτού και αφετέρου την εμπειρία ικανοποίησης, επάρκειας και πληρότητας. Και οι δυο εμπειρίες εγείρονται στον και από τον ψυχισμό μας. Και οι δύο εμπειρίες είναι παροδικές. Η εμπειρία της ανεπάρκειας είναι συχνότερη και διαρκέστερη, μα δεν παύει να είναι παροδική.
Πολλά ίσως μας διαφεύγουν. Όπως ότι για να αποκτήσουμε κάτι καινούριο πρέπει να παραδώσουμε ή να χάσουμε κάτι άλλο. Για να αποκτήσεις το καινούριο αμάξι που θα σε ικανοποιήσει πρέπει να πληρώσεις πολλά χρήματα – που δεν σε ικανοποιεί, μα τα θυσιάζεις για τη νέα ικανοποίηση.
Μα ακόμα κι όταν αποκτήσεις το επιθυμητό αμάξι, μήπως τότε μένεις με μόνιμη ικανοποίηση; Η έλλειψη ικανοποίησης δεν παρουσιάζεται σε νέα μορφή, με νέες επιθυμίες; Και αργότερα αυτό επαναλαμβάνεται πάλι…
Τι μας διαφεύγει;
