από τον Πύλαρο
Το Βήμα δημοσίευσε (17/5/15) μια σύντομη συνέντευξη με τον Νταβίντ Σαντιάγκο, Πορτογάλο δημοσιογράφο, ειδικό για οικονομικά θέματα, ο οποίος μας πληροφορεί πως όντως η οικονομία στη χώρα του ανακάμπτει αργόρρυθμα, έστω, μετά από 4 χρόνια λιτότητας.
Τώρα έχει βγεί στις “αγορές” με χαμηλά επιτόκια έτσι που να αυτοχρηματοδοτείται. Ακόμα και το έλλειμμα, προσθέτει, είναι κοντά στο απαιτούμενο 3%.
Υπάρχουν όμως και αρκετά αρνητικά στοιχεία. Το δημόσιο χρέος αυξάνεται με συστημικό τρόπο. Η ανεργία έχει μειωθεί μα παραμένει ψηλή στο 12-13%. Ο αριθμός των ανθρώπων που ζει κοντά στο όριο φτώχειας είναι μεγάλος – πρωτόγνωρος στη χώρα.
Η οικονομία μάλιστα, λέει ο Σαντιάγκο, δεν έγινε πιο ανταγωνιστική παρά τα μέτρα που πρότεινε η Τρόικα κι επέβαλε η κυβέρνηση με περικοπές μισθών. Η στρατηγική μείωσης του κόστους εργασίας δεν αποδίδει διότι πάντα υπάρχουν χώρες όπως η Κίνα και το Μπανγκλαντές με χαμηλότερο κόστος.
Εδώ, όμως, διαβλέπω κάποιες δυσκολίες στο σκεπτικό του Πορτογάλου – τις οποίες η Ειρήνη Ψυχάρη που μεταδίνει τη συνέντευξη δεν μπαίνει στον κόπο να διευκρινίσει.
α) Ο Σαντιάγκο λέει πως πρίν την κρίση “η Πορτογαλία γινόταν πιο ανταγωνιστική με τις εξαγωγές να αυξάνονται, ειδικά στον τομέα της τεχνολογίας”. Ωραία, αλλά πώς ακριβώς; Και αν αυτό αλήθευε πώς βρέθηκε η χώρα σε ανάγκη διάσωσης;
β) Σε ποιο τομέα τεχνολογίας γίνονταν οι εξαγωγές πιο ανταγωνιστικές από την Κίνα και τη Μπανγκλαντές; Πώς το κατόρθωναν αυτό; [Πέντε στοιχεία διαμορφώνουν την τιμή αγαθών στην τωρινή παραγωγή τους: γη (κόστος αγοράς ή μίσθωσης), εργασία (μισθοί, ασφαλιστικά), πρώτες ύλες (μηχανήματα, συντήρηση κλπ), τόκοι (σε δάνεια) και φόροι]. Δυστυχώς αυτό το σημείο μένει αδιευκρίνιστο.
Λέει όμως ο Σαντιάγκο κάτι άλλο, άκρως ενδιαφέρον. Το μεταφέρω αυτούσιο:
“Το πιο σημαντικό πράγμα που απαίτησε η τρόικα, και ήταν η μεταρρύθμιση του κράτους, δεν έγινε και όλες οι ανεπαρκείς δημόσιες υπηρεσίες και οι επουσιώδεις (=αχρείαστες πελατειακές) δημόσιες δαπάνες έχουν παραμείνει. Η κυβέρνηση, ακόμα και υπό την επίβλεψη της τρόικας, προχώρησε σε ένα είδος προσαρμογής που βασίζεται στην αύξηση της φορολογίας και στις περικοπές στο σύστημα Υγείας, στην εκπαίδευση και στις δημόσιες επενδύσεις.”
Εδώ λοιπόν βρίσκεται η αιτία της κακοδαιμονίας: στην άρνηση της κυβέρνησης να εφαρμόσει το πρόγραμμα μεταρρύθμισης του δαπανηρού και ανεπαρκούς Δημοσίου και την προθυμία της να επιβάλει φόρους και να κάνει περικοπές σε τομείς που επέφεραν στέρηση!
Δεν χρειάζεται μεγάλη οξύνοια για να διαπιστώσουν οι αναγνώστες πως το ίδιο ακριβώς έχει συμβεί και στη δική μας ταλαιπωρημένη χώρα από τον Γιωργάκη Π. πρώτα και τους Σαμαρά-Βενιζέλο μετά. Κι εδώ τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα διότι εμείς δεν καταφέραμε ούτε τη (λίγη έστω) ανάπτυξη της Πορτογαλίας. Γι’ αυτό οι Ευρωπαίοι και το ΔΝΤ επιμένουν σε μεταρρυθμίσεις κυρίως στο Δημόσιο – ναι, ομαδικές απολύσεις, ενιαίο μισθολόγιο και περικοπές πολλών συντάξεων όπου χρειάζετιαι.
Από την άλλη, σε λιγα χρόνια, αν το πελατειακό κράτος και στην Πορτογαλία δεν μεταρρυθμιστεί, ας είμαστε βέβαιοι πως η χώρα θα ξανακατρακυλήσει στη χρεοκοπία.
