της Μαρίας Κατσουνάκη
Η Ιρλανδία ανήκει στις χώρες που γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει μετανάστευση. Στην ιστορία της, οι μετακινήσεις του πληθυσμού της δεν είναι καθόλου ασυνήθιστες. Μόνο τα μέσα του 19ου αιώνα να αναλογιστεί κανείς και τον Μεγάλο Λιμό, στη διάρκεια του οποίου υπολογίζεται ότι πάνω από 1 εκατ. Ιρλανδοί έφυγαν στις ΗΠΑ.
Στον 21ο αιώνα, όμως, οι συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές, ο πληθυσμός της Ευρώπης γηράσκει ταχύτατα, η προσδοκία για καλύτερες μέρες είναι μάλλον εξασθενημένη, η μεγάλη «διαρροή» ικανών και μορφωμένων νέων από τις χώρες σε κρίση (το διαδεδομένο «brain drain») δεν αναπληρώνεται, οι κυβερνήσεις ανησυχούν. Προχθές, η κυβέρνηση της Ιρλανδίας «απηύθυνε δραματική έκκληση στους νέους μετανάστες να επιστρέψουν στη χώρα, έπειτα από επτά χρόνια διαρκούς αιμορραγίας ανθρώπινου δυναμικού, η οποία τον τελευταίο καιρό επιδεινώνεται» («Κ», 5/03). Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία, περίπου 240.000 Ιρλανδοί μετανάστευσαν στο εξωτερικό μετά την κατάρρευση του 2008. Εξ αυτών, οι 165.000 είναι νέοι 15 έως 24 ετών, με συνέπεια να γέρνει αισθητά η δημογραφική πλάστιγγα.
Ο πιο ανησυχητικός αριθμός προέρχεται από τα δεδομένα του 2014: 40.700 Ιρλανδοί έφυγαν από τη χώρα τον προηγούμενο χρόνο, ενώ 11.600 επέστρεψαν. Πρόκειται για τον χαμηλότερο δείκτη επαναπατρισμού από το 1996. Η Ιρλανδία έχει 4,6 εκατ. κατοίκους, ενώ τα τμήματα του πληθυσμού που μετανάστευσαν λόγω κρίσης είναι τα πιο δυναμικά και μορφωμένα. «Ελπίζουμε να δημιουργήσουμε το οικονομικό κλίμα που θα τους επιτρέψει να επιστρέψουν», δήλωσε ο Ιρλανδός υπουργός Διασποράς Τζίμι Ντίνιχαν. «Η μετανάστευση έχει καταστροφικές συνέπειες για την οικονομία μας, καθώς χάνουμε ταλαντούχους ανθρώπους γεμάτους ενέργεια. Τους χρειαζόμαστε και θα τους καλωσορίσουμε».
Στην Ελλάδα, τα πράγματα είναι, γενικώς, χειρότερα. Μπορεί ο αριθμός των νέων μεταναστών να εμφανίζεται μικρότερος (100.000 επιστήμονες και 30.000 φοιτητές υπολογίζεται ότι έφυγαν από την Ελλάδα στην περίοδο της κρίσης), όμως αυτό δεν αποτελεί «καλή είδηση». Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στα δεδομένα: και η Ιρλανδία εφάρμοσε Μνημόνιο και λιτότητα, βγήκε όμως από το πρόγραμμα το 2013, έστω κι αν η χώρα εξακολουθεί να βρίσκεται υπό επιτήρηση έως ότου αποπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος του χρέους της. Η Ελλάδα μπήκε στην κρίση με 12,6% ανεργία κι έχει 26%, η Ιρλανδία με 13,9% και τη μείωσε στο 13,1%. Στην Ελλάδα μειώθηκαν οι επενδύσεις 40%, στην Ιρλανδία 6%. Η Ελλάδα έχασε 25% του ΑΕΠ της, η Ιρλανδία κέρδισε 4,6%. Οι εξαγωγές τους αυξάνονται, οι ελληνικές μειώνονται.
Το κοινωνικό οικονομικό περιβάλλον της Ιρλανδίας εμφανίζεται περισσότερο ώριμο από το ελληνικό να «καλωσορίσει» όσους έφυγαν και επιθυμούν να επιστρέψουν. Η χώρα μας, όπως έχουμε γράψει και στο παρελθόν, καταλαμβάνει την πέμπτη χαμηλότερη θέση στις επενδύσεις για την έρευνα (0,71%), πολύ κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (1,42%). Με υποβαθμισμένη τη στήριξη στην έρευνα και στην τεχνολογία, μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη ή έστω και για προοπτική ανάπτυξης;
Η σημερινή κυβέρνηση αναφέρεται συχνά στην «αιμορραγία των νέων στο εξωτερικό», έχει μάλιστα συμπεριλάβει στις προτεραιότητές της την εκπόνηση προγράμματος για τη σταδιακή επιστροφή τους. Και οι προηγούμενες κυβερνήσεις έδειξαν να θορυβούνται. Εως εκεί. Κανένα επόμενο βήμα. Εν τω μεταξύ, η «αιμορραγία» συνεχίζεται σαν να είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο.
Οταν κυβερνητικοί παράγοντες αναφέρονται, άραγε, στην ανάγκη να κερδίσουμε και πάλι την αξιοπρέπειά μας, πώς το εννοούν; Με ή χωρίς τους νέους; Γιατί αξιοπρέπεια με μέσον όρο ηλικίας τα 55 – 60 είναι, τουλάχιστον, θνησιγενής.
Πηγή: Καθημερινή
